(De wereld in stukken 46)
Dit gedroomde schiereiland met een uitzinnige schoonheid komt tot ons in twee historische werken. Het eerste is:
Stepan Petrovich Krasheninnikov The History of Kamtschatka and the Kurilski Islands, with the Countries Adjacant Illustraded With Maps and Cuts And Published at Petersburg in the Russian Language, by Order of her IMPERIAL M A J I S T * And translated into ENGLISH By JAMES GRIEVE, M.D
Het exemplaar uit 1764 bevindt zich in de Chung collectie van de University of British Columbia. Het boek behoorde aan J.W. Eastham, een Canadees botanicus die er nog op kalkte: ‘Relates to the North-West Coast of America and the islands adjacent. The Author has much to say about the Fur Trade.’
Daar staat het boek in een kast, in Vancouver, en gefotografeerd op het internet, maar er gaat een complete wereld achter schuil. Het smeekt erom hartgrondiger uit de mist der geschiedenis te worden opgehengeld dan ik hier doe.
Stepan Petrovich Krasheninnikov maakt deel uit van de Grote Noordelijke expeditie, van 1733 tot 1743, verordonneerd door Peter de Grote, om een zeeweg over het Noorden te ontdekken, en om te onderzoeken waar Rusland precies aan Amerika raakt. Peter de G. had een gesprek met Leibnitz gevoerd in Duitsland over de landbrug die er zou bestaan tussen Rusland en Amerika. En Peter wilde de grenzen van zijn rijk kennen. Het werd een extreem succesvolle en peperdure onderneming. Krasheninnikov is een gedegen wetenschapper. Hij behandelt de complete natuurlijke historie van het schiereiland: ‘Ze maken veel gebruik van de berkenschors, die ze van de bomen halen terwijl ze nog groen zijn; en het in kleine stukjes snijden, zoals vermicelli, en eten met gedroogde kaviaar. Wanneer je in de winter een van hun dorpen binnengaat, zie je dat de vrouwen bezig zijn deze groene bast met hun bijl of voet af te hakken. Ze fermenteren deze schors al met het sap of de vrucht van de berk, waardoor een aangename drank ontstaat.’
Wie dan eigenlijk? Krasheninnikov is weliswaar een gedegen wetenschapper, maar helaas niet ongevoelig voor de vooroordelen van zijn tijd.
‘De inwoners van Kamtschatka zijn net zo wild als het land zelf: sommigen van hen hebben geen vaste woonplaats, ze zwerven van plaats naar plaats met hun kuddes rendieren; anderen hebben woningen en verblijven aan de oevers van de rivieren en de kust van de Penschinska-zee, levend van vis- en zeedieren, en kruiden die op de kust groeien. De eerstgenoemden wonen in hutten bedekt met hertenhuiden, de laatste in huizen die uit de aarde zijn gegraven; beide op een zeer barbaarse manier van doen: hun karakter en humeur zijn ruw; en ze hebben totaal geen kennis van letters of religie. De inheemsen zijn verdeeld in drie verschillende groepen; namelijk de Kamtschadales, Koreki en Kuriles.’
Het tweede boek is een halve eeuw jonger
REISE UM DIE WELT in den Jahren 1803, 1804, 1805 und 1806 auf Befehl Seiner Kaiserl. Majestät Alexanders des Ersten auf den Schiffen Nadeshda und Newa unter dem Commandodes Capitäns von der Kaiserl. Marine A. J. von Krusenstern.
Dat is een verhaal, hoor! Adam Johann von Krusenstern was een Baltisch-Duitse admiraal in het Keizerlijk leger die in de koloniale ambities van Rusland in de vroege 19e eeuw een rol van belang speelde. Zijn wereldreis leest als een, eh stoomtrein met steenkoolproblemen. ‘Zeelieden schrijven slecht, maar met voldoende openhartigheid.’ was Von Krusenstern zo sportief als motto van zijn eigen boek op te nemen. (Charles de Brosses, comte de Tournay, baron de Montfalcon, seigneur de Vezins et de Prevessin). Wie?
De eerste keer dat Von Krusenstern Kamchatka aandoet Komt hij van over de Pacifische Oceaan en maakt hij zich op voor schermutselingen met zowel de Japanse als de Chinese overheid. Om zaken te regelen moet eerst even een gouverneur van de noordelijker gelegen hoofdstad overkomen.
‘Iedereen die bekend is met de manier van reizen in Kamtsjatka zal gemakkelijk een idee krijgen van de moeilijkheden die zich moeten hebben voorgedaan bij het zo snel mogelijk vervoeren van 60 soldaten over een afstand van 700 werst. Alleen het doel waarvoor ze naar Petropavlovsk werden gebracht, was zo belangrijk dat het in overweging genomen moest worden.’
Nee, dat kan geen feest geweest zijn, behalve om het natuurschoon. Van Kamtjsatka had ik nog nooit gehoord. Maar ik verlekker me al een week aan de foto’s. Het landschap staat op de Unesco wereld erfgoedlijst:
Vulkanen van Kamtsjatka
‘Dit is een van de meest opvallende vulkanische regio’s ter wereld, met een hoge dichtheid aan actieve vulkanen, een verscheidenheid aan typen en een breed scala aan gerelateerde kenmerken. De zes locaties die deel uitmaken van de seriële aanduiding groeperen het merendeel van de vulkanische kenmerken van het schiereiland Kamtsjatka. Het samenspel van actieve vulkanen en gletsjers vormt een dynamisch landschap van grote schoonheid. De locaties bevatten een grote soortendiversiteit, waaronder ‘s werelds grootste bekende variëteit aan zalmachtige vissen en uitzonderlijke concentraties zeeotter, bruine beer en Stellar’s zeearend.’
