Een van de opdrachten van de vertaalwedstrijd Nederland vertaalt is dit jaar de songtekst ‘Clandestino’ van Manu Chao. Ik vroeg me af: welke songs zijn er eigenlijk zoal in het Nederlands vertaald? Best een aantal, zo blijkt uit het rijtje dat ik voor de vuist weg kan noemen. The Beatles, Bob Dylan, Joni Mitchell, Leonard Cohen – deels dan wel integraal. Het gaat voornamelijk om een oudere generatie singer-songwriters met wereldfaam. En literair zou ik de laatste drie wel durven noemen (van The Beatles zou ik het simpelweg niet weten).
Goede teksten zijn schaars in de popmuziek. Wellicht komt Bowie in de buurt (zelfde generatie); wie weet breng in dat alleen maar ter berde omdat hij net dood is. Of anders het ironische oeuvre van Talking Heads?
Boven aan mijn lijstje zou Rufus Wainwright staan. Hij is zeker niet in de eerste de beste literator gestikt en gebruikt zo’n beetje alles van Shakespeare tot Tsjechov. Die laatste duikt met toenaam op in het nummer ‘A Bit of You’, dat zo begint: ‘A bit of you the only drug I must abuse, / A bit of you is the only substance I cannot refuse.’
Klinkt decadent-romantisch, maar Wainwright geeft daar een droefkomische wending aan. Zoals Flo dat dagelijks deed in Het Parool, van die orde (maar helaas verdwijnt die strip dus die krant mag nu ook weg). Een stukje jou is natuurlijk hartstikke mooi, maar, zegt Wainwright: ‘In fact there is just one other problem / You live up in Harlem.’
Kijk, dat schept mogelijkheden voor de vertaler. Laat je het New Yorkse Harlem staan dan wordt het misschien onduidelijk. Vervangen door het Hollandse Haarlem is geen optie, want hoewel ik het weleens een ‘truttendorp’ heb horen noemen, is Haarlem tegenwoordig toch echt overkomelijk (vanuit Amsterdam gezien). De Bijlmer daarentegen… ‘Jíj woont in de Bijlmer.’
Precies dit punt leent hij van Tsjechov. Verderop, in een soort tweede refrein, citeert Wainwright: ‘Still outside of Moscow’, wat vrij letterlijk voorkomt in een toneelstuk zoals ‘Drie zusters’. In het Nederlands denk ik dan aan iets als ‘met je poten in de modder’ en ‘nog steeds in Drente’.
Geen gemakkelijke klus maar wel smullen voor de liefhebber. Zo ook de laatste regels van het lied:
Guess I won’t be waiting several hours
Before nightfall for that A train,
just the hiss of the dumes band play
Denk niet dat ik blijf wachten, nog zo veel uren,
Voor de nacht valt, op die metro,
slechts gesis van [ja, van wat precies? daar breekt men zich op verschillende fora ook het hoofd over… of…]
Marko van der Wal (1989) is opgeleid als classicus, redacteur van Tirade en werkt bij Uitgeverij Van Oorschot. Sinds twee jaar blogt hij wekelijks voor tirade.nu. Hij ziet er overigens anders uit dan hij eruitziet.
