Do Ho Suh is een Koreaanse kunstenaar die lang in New York woonde. In een documentaire van Marjoleine Boonstra vertelt hij hoe belangrijk zijn ouders’ huis voor hem is, we zien dat fraaie traditioneel Koreaanse huis ook. In Manhattan woont hij in een appartement dat hem verhuurd wordt door de eigenaar met wie hij een bijzondere relatie onderhoudt. Wanneer hij weer gaat verhuizen kan hij geen afstand nemen en bedekt de muren met een soort papier, dat hij dan met potlood strepend het achterliggend reliëf doet tonen (’embossing’). De exacte vorm van zijn omgeving is betekenisvol voor hem, tot en met het stopcontact – ons dagelijks muurvarkentje – wordt alles exact gekopieerd, losgehaald, opgevouwen. Hij heeft zijn thuis reisklaar gemaakt en kan vertrekken zonder het achter te laten.
Een andere fascinatie betreft tussenvertreken: daar waar we zijn als we nog niet op de trap, maar ook niet meer in de kamer zijn, efficiënte ruimtes die ruimtes verbinden, de overloop bijvoorbeeld. Voor hem is dat ook de weg naar zijn vriend, de huiseigenaar toe. In het kunstwerk hiernaast zie je een verzameling tussenruimten aaneengesloten en uitgevoerd door naaiateliers in Zuid-Korea, zijn moeder, een soort textielhistorica begeleidt dat proces.
In museum Voorlinden in Wassenaar kun je erdoorheen lopen. Je bent zowel binnen als buiten, de transparantie van het materiaal lijkt de poging zo exact mogelijk te zijn te weerspreken. Je kunt door een stopcontact heen kijken naar buiten. Toen ik thuisgekomen het nodige uitzocht over Voorlinden om erachter te komen waarom ik het er zo geweldig vond, las ik dat het architecten bureau, Kraaijvanger, zijn best heeft gedaan alles weg te werken wat je in gebouwen normaal als gegeven aanneemt: exitbordjes, sproei-installaties, lichtknoppen, thermostaten, stopcontacten. Naast de kwaliteit van de ruimtes op zich, het feit dat er zoveel glas is, de transparantie die zicht op de geweldige aangelegde tuinen op het landgoed verleent, is het wellicht vooral dit: de ruimte is ontwikkeld om de functie van de ruimte te vergeten. En geeft daarbij dus ruim baan aan de kunstenaar. Bijvoorbeeld een die ervoor gekozen heeft de precieze huid van zijn woning, inclusief alle stopcontacten en lichtknopjes te kopiëren, om het niet kwijt te raken: het gevoel dat dat zijn thuis was.
—
Menno Hartman (1971) is uitgever bij Van Oorschot. Hier een stukje over een ander heel geslaagd museum.
