Toen ik bezig was het grofvuil aan de straat te zetten kwam er net een dame uit een busje gestapt.
‘Zo, grote opruiming? Fijn hoor, ik ben op zoek naar van alles. Jullie hebben zelfs plastic bloemen, zie ik.’
‘Daar hebben we er nóg wel een paar van. Hebben?’
‘Nee, moeders is niet gek. Ik kan niet alles zomaar meenemen. Dan zou ik dit er ook bij krijgen, zeker?’ zei ze terwijl ze met een aluminium tafelpoot of wat daarvoor doorgaat naar de stapel wees.
Onder de lantaarnpaal stonden, met dank aan de buren, onder meer een bankstel (hoekmodel), een lage kast, drie matrassen en een soort kinderledikant, met daartussen allerhande zooi. Terwijl ik het laatste van onze lading ging halen graaide zij tussen de aangespoelde vuilniszakken en de uitgespreide kleding. Toen ik terug was had ze alles wat ik net naar buiten had gebracht in haar busje gemikt. Behalve het neppe Perzische tapijt.
Toen ik hierover aan iemand vertelde was de reactie dat ze weleens een zelfbewuste hoarder kon wezen. Iemand die tegen de klippen op dingen hamstert dus, en dat kan van alles zijn. Sommige leggen erop zich toe zoveel mogelijk van één ding op te potten, terwijl andere juist alles bij zich willen houden. Ik hoorde laatst een voorbeeld van iemand die nooit reclamefolders weggooit, waardoor het huis nu vol flyers ligt. In het bijzonder die van de lokale pizzaboer.
Een hoarder verschilt van een verzamelaar doordat-ie geen hiërarchie in al die spullen weet aan te brengen. Verzamelaars zijn er over het algemeen op gebrand de samenstelling hun verzameling te verbeteren door wat toe te voegen of te laten afvloeien. Hoarders zijn daarin niet geïnteresseerd omdat het hun niet gaat om de waarde van afzonderlijke spullen maar om het in stand houden van het geheel. (Dat wil niet zeggen dat een verzamelaar geen trekken van een hoarder kan hebben of andersom.)
De vraag waarom iemand aan het hamsteren slaat wordt meestal zo beantwoord: van de persoon in kwestie is vroeger, in de jeugd, iets afgepakt en dat verdriet is nooit overwonnen. Om zulk verlies te voorkomen koestert iemand een verzameling spullen.
Dat lijkt mij kort door de bocht maar niet onaannemelijk. Interessanter vind ik de vraag waarom de een zich toelegt op pizzafolders en de ander alles opscharrelt wat-ie bij het scheiden van de markt maar kan vinden. Soms hangt dat helemaal niet samen met het voorwerp uit bovenstaande theorie.
Ik sluit af met een voorbeeld van iemand die alles hamsterde. Toen ik net Amsterdam kwam wonen deelde ik een appartement met huisbaas W. Hij ging steevast aan het eind van de dag naar het Waterlooplein om daar het overgebleven spul te halen. Zodoende stond het huis vol met allerhande dingen waarvan ik me al vrij snel niet meer afvroeg waar ze goed voor waren. Mijn kamer had ik ‘gemeubileerd’ gehuurd, wat betekende dat het net als de rest van de ruimte als opslaghok diende. Toen ik op een goed moment een aantal kitscherige schilderijtje naar de gang had verplaats zei W. streng dat ik ze beter aan hem kon geven, ‘want die konden nog weleens geld waard zijn’. De koelkast stond in de badkamer en als je wilde douchen moest je eerst een kuub spullen verplaatsen.
Desondanks hielden we het goed met elkaar uit. Ik mocht gebruikmaken van zijn verzameling muziekinstrumenten, maar toen ik een keer zijn Korg Mini had gepakt werd hij boos. Dat was niet de bedoeling. Wat er achter zijn hoarding zat weet ik niet. Voordat ik het hem kon vragen verhuisde ik en W. overleed na een kort ziekbed.
Marko van der Wal (1989) is opgeleid als classicus, redacteur van Tirade en werkt bij Uitgeverij Van Oorschot. Sinds vier jaar blogt hij voor tirade.nu.
