In Skopopolis weten ze zo veel van je, dat iedereen voorspelbaar is. Zo goed en zo kwaad als het gaat tenminste, want niemand is ten volle te doorgronden, zelfs niet als je halve leven zich afspeelt in enen en nullen.
Voordat je er zelf erg in hebt weet het scherm je vertellen dat je dorst hebt, welk bier je gaat drinken en in welk café. Je blijft thuis, maar de volgende dag vragen je kennissen waar je was. Je gaf aan dat je gisterenavond naar drie verschillende evenementen zou gaan. Heb je een verklaring voor je afwezigheid? Waarom heb je niet gereageerd op hun berichten – je hebt ze toch gelezen? Ja, je weet dat zij weten dat je ze gelezen hebt. Dat zij er wél waren heb je net gezien op de foto’s. Een geheim hebben is hetzelfde als liegen.
De berichten gaan vergezeld van advertenties die beweren je impulsen meteen te kunnen beantwoorden. Er is een tandartspraktijk die al je tanden trekt voor een vast bedrag. Het is al twee jaar geleden sinds de laatste controle. Je vindt dat je geen tandarts nog hebt, maar begint nu te twijfelen. De verkiezingen komen eraan; de campagnekreten sluiten precies aan bij je dosis progressiviteit dan wel behoudzucht en bij je neiging naar rechts of links. Wanneer je het nieuws van de dag bekijkt, word je om de oren geslagen met je verhuisdrang en specifieke woonwens, voor zover dat gaat in Skopopolis. Ten slotte zie je een hele trits uitnodigingen van datingsites. Ze weten dat je single bent omdat je zo veel porno kijkt. De privésfeer is diefstal.
De situatie is tweeslachtig. De inzage die je hebt verleend is versleuteld met fantasieloze wachtwoorden, die opgeslagen zijn op plaatsen die niemand kent. Iedereen weet van het bestaan van zulke dataverzamelingen maar niemand weet waar ze zijn of wie ze beheert. Soms kopen ze (iets van) elkaar of houden ze juist uitverkoop. Dat maakt je leven dan nog een haartje gemakkelijker. Alleen: zij houden de kaarten ferm aan de borst, terwijl jij de armen dient te spreiden. Geslotenheid bestaat op straffe van foltering.
Er ontstaat een tegenbeweging. Ze predikt dat iedereen zich zo veel mogelijk voor zichzelf zou moeten houden, ook al levert dat enorme risico’s op voor de staatseconomie en -veiligheid. Anonimiteit is het parool – en zelfs dat zou een voorwendsel kunnen zijn. De beweging grijpt in met ideologische guerilla-acties. Langzamerhand zal ze radicaliseren en zich bekennen tot het standpunt dat alleen kluizenaarschap verlichting kan brengen. De aanhangers bekeren zich tot definitieve onverschilligheid, komen op den duur aan de Skopopolische samenleving niet meer te pas.
Onmiddellijk wordt iedereen die niet meer in de pas loopt achter een hek gezet. Een acuut probleem verlangt immers een directe oplossing, in plaats van een structurele. Pas naderhand zullen ze naar de verklaring zoeken en zeggen: ‘wie weet is ons onvermogen om te wachten, om uren af te tellen, het verstrijken van de tijd te erkennen, ons te vervelen, wel de oorzaak van alle ellende’.
* Bovenstaande is geïnspireerd op een essay van Willen Jan Otten.
