Het is altijd een verademing om tussen het hectische nieuws in de krant ineens een stilleven van Adriaen Coorte (c.1683-1707) te zien. Het fungeert als een oase. De perziken, aardbeien, asperges en kruisbessen trekken zich nergens iets van aan, er kunnen koninklijke hoofden vallen en rivieren buiten hun oevers treden, maar Coortes vlinders fladderen verstild in de donkere achtergrond van zijn schilderijen.
Deze onverstoorbaarheid mag niet verhinderen dat we moeten erkennen dat een van de twee dezer dagen bij een slapende familie opgedoken Coortes, het ‘Stilleven met de test aardbeien’, geen opzienbarende aanvulling op zijn oeuvre is. Het is het elfde schilderij waarop een bijna identieke test met aardbeien te zien is. En het is, ook omdat hij waarschijnlijk nogal vuil is, niet de mooiste. Hij wordt met liefde toegevoegd aan de andere vierenzestig Coortes, maar zijn rol zal bescheiden zijn.
Anders is het met ‘Stilleven met perzik en twee abrikozen’ dat tegelijk uit een la tevoorschijn kwam. Er is wel een andere met perziken en abrikozen (nr 27 in de catalogus van Quintin Buvelot voor de tentoonstelling in het Mauritshuis in 2008), en er is er ook een met perziken en één vlinder (cat. nr. 17), maar deze nieuwe heeft twee vlinders die allebei op een strategische plaats in het schilderij zijn geplaatst, een in de donkere bovenkant, en een tegen de rand van het brede tafelblad. Die tegen de rand lijkt te leven, het is alsof hij pogingen doet om over de rand te klimmen.
Hier is Coorte weer de poëtische realist. De fijnzinnigheid waarmee hij schildert maakt hem niet tot een fijnschilder. Het wordt bij hem nooit glad of levensloos. Hij weet iets gewoons uit de werkelijkheid zo te individualiseren en op zichzelf te plaatsen dat het een bescheiden allure krijgt. Zijn vlinders in de zwarte achtergrond vertegenwoordigen die poëzie. Ze zorgen voor een delicaat effect, maar ze maken het schilderij niet precieus. Ze vormen een luchtig contrast met de massieve tafelbladen. Het is alsof ze even zijn komen aanfladderen om op het schilderij te figureren. Ze zijn blijven plakken.
