En wat een bespreking. Jan Dertaelen schrijft onder meer:
‘Dit boek is een waar meesterwerk’, schreef de filosofe Hannah Arendt hem in een brief. ‘Je hebt het verleden tastbaar en – misschien een nog veel moeilijkere taak – geloofwaardig gemaakt.’ Johnson beschrijft zijn personages met een buitengewone empathie. Alles leeft in dit boek, van de vele eigenzinnige figuren tot de sfeervolle beschrijvingen van een groots en ondoorgrondelijk New York. Marc Hoogma, de man die het aandurfde dit oceanische boek te vertalen, leverde een elegante tekst waarin zowel de steelse humor en milde ironie als Johnsons melodieuze, schijnbaar moeiteloos precieze zinnen tot hun recht komen.
Het boek begint en eindigt bij de zee, bij de golven die schuin het strand op rollen, een beetje zoals het verleden voortdurend aanspoelt tegen het heden, in ritmische, onafwendbare stuwingen. Het lijkt een gigantische opgave aan deze mastodont te beginnen, maar laat u daar niet door afschrikken. Zodra het uit is, ga je dit boek hartstochtelijk missen.’ Hier leest u de gehele recensie.
Een jaar uit het leven van Gesine Cresspahl weet op overweldigende wijze een veelheid aan verhalen te vervlechten. Het is het dagdagelijkse relaas van Gesine en haar dochter Marie die naar New York zijn uitgeweken. Gesine vertelt haar dochter over haar eigen jeugd in een klein Oost-Duits stadje in Mecklenburg, van de dertiger tot de zestiger jaren. Ze beschrijft haar leven en dat van haar ouders, het reilen en zeilen in het dorp, hoe de nazi’s er gaandeweg de macht overnamen en hoe dat een hele generatie beïnvloedde: een mate van onderdrukking ook aanwezig in de DDR, die Gesine en haar dochter ontvluchtten.
Behalve dagelijkse beslommeringen legt Gesine het wereldnieuws van 1967-1968 vast door minutieus berichten uit The New York Times bij te houden. Ze beschouwt de krant niet als nieuwsbron maar vooral als een gesprekspartner, een moralistische tante die een belangrijke rol speelt in haar leven. De actualiteit (protesten in de VS en Duitsland, de Vietnamoorlog en de Praagse Lente) wordt niet alleen gepaard aan de portretten van Gesines kennissen en collega’s, maar ook aan haar verhalen uit Mecklenburg.
Als geen ander is Uwe Johnson erin geslaagd met Een jaar uit het leven van Gesine Cresspahl een totaalkunstwerk te scheppen. Deze monumentale klassieker is het antwoord van een unieke waarnemer op de vraag hoe je als mens fatsoenlijk kunt blijven in een wereld die dat niet is.
