Onlangs verscheen het magnum opus van Uwe Johnson voor het eerst in Nederlandse vertaling. Een jaar uit het leven van Gesine Cresspahl weet op overweldigende wijze een veelheid aan verhalen te vervlechten. Het is het dagdagelijkse relaas van Gesine en haar dochter Marie die naar New York zijn uitgeweken. Gesine vertelt haar dochter over haar eigen jeugd in een klein Oost-Duits stadje in Mecklenburg, van de dertiger tot de zestiger jaren. Ze beschrijft haar leven en dat van haar ouders, het reilen en zeilen in het dorp, hoe de nazi’s er gaandeweg de macht overnamen en hoe dat een hele generatie beïnvloedde: een mate van onderdrukking ook aanwezig in de DDR, die Gesine en haar dochter ontvluchten.
Behalve dagelijkse beslommeringen legt Gesine het wereldnieuws van 1967-1968 vast door minutieus berichten uit The New York Times bij te houden. Ze beschouwt de krant niet alleen als nieuwsbron maar vooral als een gesprekspartner, een moralistische tante die een belangrijke rol speelt in haar leven. De actualiteit (protesten in de VS en Duitsland, de Vietnamoorlog en de Praagse Lente) wordt niet alleen gepaard aan de portretten van Gesines kennissen en collega’s, maar ook aan haar verhalen uit Mecklenburg.
Als geen ander is Uwe Johnson erin geslaagd met Een jaar uit het leven van Gesine Cresspahl een totaalkunstwerk te scheppen. Dit werk is het antwoord van een unieke waarnemer op de vraag hoe je als mens fatsoenlijk kunt blijven in een wereld die dat niet is.
‘Uwe Johnsons mammoetproject Een jaar uit het leven van Gesine Cresspahl biedt een ongekende leeservaring.’ De Groene Amsterdammer spreekt vol lof over deze ruim 1600 pagina’s tellende monumentale klassieker.
Ook De Standaard der Letteren is onder de indruk van deze bijzondere vertaling en besteedt een volledige pagina aan de bespreking van 24 oktober jl. ‘Een jaar uit het leven van Gesine Cresspahl is “een uiteenspattende golf die ons omver gooit, laat rondtollen, over de korrelige bodem sleept,” en ons happend naar adem weer achterlaat.’
Tot slot opent de gedeeltelijke lockdown waar we ons heden in bevinden volgens columnist en journalist voor het Parool Maarten Moll ook perspectieven. ‘Om weer eens goed te gaan lezen bijvoorbeeld.’ Hij stelt: ‘Op tafel ligt alweer een tijdje een roman. Die roman kijkt geregeld naar me, en ik kijk dan terug. Zonder het boek op te pakken. Het is een boek dat superioriteit uitstraalt. Dat de lezer misschien niet slim genoeg is om dat boek te doorgronden. Dat boek op tafel is een boek van Uwe Johnson. Er zijn van die schrijvers waar je je, als je een boek van ze in handen hebt, onlosmakelijk mee verbonden voelt. Zonder dat je dat goed kunt uitleggen. […]’
