[p. 510]
H.H. ter Balkt
In de kalkbranderij van het absolute, 1
In de kalkbranderij van het absolute
staat de Atlas Slaaf van Michelangelo
marmerbestoven en ook de drie andere
ofschoon hij uit steen gehakt is
en een trefzekere beitel hem en hen
allen in het ongewisse laat
rondtastend in het duister; de Atlas
Slaaf, op zijn rug een vreemd verhakte
wereld en is dat de wereld nog wel
onaf, onaf; wat af is dat is al onaf
en zeker geldt dat voor wat onaf is;
vaak overtreft wat onaf is wat af is
en daar staat hij nu nog net zo – niet
langer in de werkplaats van de maker; bij
de engel met haar gehavende vleugel
[p. 511]
In de kalkbranderij van het absolute, 2
Maar hier staat wat de moeder drijft, en de tijd
aan ‘t modderzwarte vliegwiel van de geschiedenis
Het is de hartslag en de diepe bedroefdheid
En zoals bekend, de droefenis
is dikwijls sneeuwwit; reinheid leliewit onder
haar leliën is dikwijls bitter zwart
Die hier rondzwierf door Florence, liep met
dansende stappen en heeft het gemaakt:
de moeder en haar verloren zoon die het licht
verkondigde en zei dat hij de waarheid was
Kijk nu wat de zoon overkwam, scheuring, o
de kracht van het beeld zit niet in ‘t verhaal
maar in de spieren van het gesteente, zo-
als de spot van ‘t vers joelt in de beenderen
van de woorden en niet in ‘t vet van druppelende
adjectieven, kroonluchters, adjectieven
Dit had zijn grafteken moeten zijn, zekere
Calcagni verprutste het, zie die elleboog
Dat was geen beelhouwer, dat was een knoeier
Ook de dichters zwerven rond.
het, achtste regel: de Piëta van Michelangelo; Dom-museum; Florence Calcagni, Tiberio Calcagni was de weinig begaafde vriend van een vriend van Michelangelo.
[p. 512]
In de kalkbranderij van het absolute, 3
‘subject is object geworden’
tl-buizen van kalk verbinden mijn knie
met mijn sleutelbeen, de voet met de hand
De evenementenhal van de kleine hersenen
schudt in de storm die onverschrokken waait
Het ik is een ding op de weg die geen weg
meer is en ook is ieder ding nu een ander ding
De zenuwen werken nog hard, naar behoren
De medicijnen zijn wijze doktoren; ergens,
ver weg in een ander heelal worden wij
onafgebroken gadegeslagen door pleurantes
En de hekken doen hun best hekken te zijn,
de lynxen zijn nog lynxen, de katten katten
Bacchus die eigenlijk Christus is en Christus
die nu Freud genoemd wordt zwijgen; ze zwijgen
Zon en maan zijn doodstille constructies
En de mensen zijn ratelende machines
De Sargassozee van duisternis en schrik
strekt zich uit in mijn handpalm; onrustig
in haar glazen kist slaapt de wereld en praat
in haar slaap, het is doornroosje de televisie
in een hoekje op de wereldbol; in de gieterij;
in de meterkast van de melkweg
[p. 513]
In de kalkbranderij van het absolute, 4
Hendrik en Mina Visscher
Moe groen lavasblad kraakten de wegen, alle
Verpulverend als het oude wielerstadion echoënd
met éen spookrijder misschien met de naam Eugène Christophe
Geiten mekkerden, de hemel zette haar blauwe hoed op en af
Het gras vol kamille, margrieten, zuring, boterbloemen en
de aarde in sluimer nog van loden oorlogsmedicijn
Hendrik en Mina Visscher verwelkomden ons onder de linde
Hendrik en Mina Visscher zaten onder hun booglamp
Alles op zijn plaats, de spookwielrenner in het stadion
De geiten in hun wollige berm, het blauw verpulverend
als lavasblad in juli; tokkelende gitaren van de zuring
Mina met haar glimlach en Hendrik met zijn gekliefde
houtblok-gezicht; hun dochters bestegen de ladder
De heldere thee geloofde in God, en de ranja geloofde in
Allah
Vroegrijp verpulverde de hitte als lavasblad; onhoorbaar
begonnen de vliegtuigbommen in de aarde te ontluiken
De blauw-bronzen lucht was een deur van Ghiberti
Wakkere kamille, vrolijke zuring, herkauwende koeien
Door de droge middag, over zijn stuur gebogen, joeg
de spookwielrenner in ‘t verpoederende stadion
(1989)
[p. 514]
In de kalkbranderij van het absolute, 5
20 Maresfield Gardens, Hampstead
‘La Fortezza’ voorbij houdt de taxi stil
in Hampstead in 1939, Duiveveertjes dwarrelen –
Narcissus met zijn rug van een rups, één hand
aan het hoofd geslagen wacht op de oorlog en
de dreunende stem van Cellini, hier
in Maresfield Gardens nummero Twintig
Aan het eind van de Sleutelbloemheuvelweg
Het belang van verborgen motieven ontgaat iede-
reen. Het belang van Doek 677 van M.
Hier barst de oorlog nooit uit, hier rust
gebeente uit van spookachtige jaren en de zeer eervolle brief van E., ‘Dear Herr Freud’,
‘Please do not reply’ Een niet regenachtige
avond, jankte de viool in Man Poh, daro:
Leicester Square. Wat wist hij van Londen,
van de regens ver van de Tanden te Wenen;
een rookwolk ontsteeg zijn houten kaak. Oorlog
daalde op de wikke, bloem van de dwaalwegen
‘La Fortezza’ – Botticelli
[p. 515]
In de kalkbranderij van het absolute, 6
Uitlegging van het gehucht
Het gehucht spreekt met zijn rohrschach test
af dat het jou goed kent. Het gehucht sluimert
onder het roet van drie industrieën.
De groenteman speelt in butler-stukken,
de tweede kruidenier is een kinderlokker,
de meid van de eerste kruidenier heet Klaasje
en de eerste kruidenier leest ‘Lolita’,
weliswaar in een belatafelde vertaling –
maar hij heeft ook een polaroid-camera.
Men kan het gehucht niet afdoen met zijn sluis,
zijn masochistische populieren boven zijn slager
die de hakmessen afspoelt in stilstaand water;
het gehucht kent Van Goghs verloren stap nog,
zonnebloemen en turfvuurs slepende rook.
Zonder kerk speelt dag in dag uit ‘t oncarillon.
De arts van het gehucht beveelt in alle gevallen
‘Snijden, Pletten, Openbreken, Verbrijzelen’
Er zal één popgroep zijn, één duister voorval
(van de ontmanning van een negenjarige
in het paarse zwembad door de grote Voorlopers),
van ambulances ruziënd op de asfaltweg.
De notaris overlijdt elke dag in zijn villa;
‘t hoofd der school krijt zijn oorlogsverleden
en maakt één carambole in Hotel Grimm;
de waterspiegel juicht als de brug neerzinkt;
de winter reinigt hier witter dan vim.
Je ontsnapt er niet aan de kreeften-ogen,
de populieren star als apostel-lepeltjes,
het oranjebitter op de koninklijke feesten.
Sterf hier, als je blijven wilt, lang.
De raad van de wind is, Lach en reis verder.
