Over dit hoofdstuk/artikel

Hans van Straten


1.
Zie Stekel, Die ersten Tr?ume in der Psychoanalyse, in zijn boek Die Sprache des Traumes, 1911, 470 ev.
2.
Enkele nuttige psychoanalytische glossen bij dit verhaal in Rita Falke, Biografisch-literarische Hintergr?nde von Kafkas ?Urteil?, Germanisch-Romanische Monatsschrift X (1960) 164-180.
3.
Voor mijn analyse van dit laatste verhaal, zie Oedipus in Oegstgeest, Hollands Maandblad, maart 1967.
4.
Paul Rodenko, Een ontvoogding, Podium V (1948-49) 430 ev.
5.
J.H.A. Fontijn schrijft bijvoorbeeld (pag. 284): ?In het droomverhaal Samen naar Oostende moeten we achter de manifeste droom, waarin Oostende het doel van de reis is en waarin terloops wordt opgemerkt, dat in die plaats ook een casino is, de latente droom veronderstellen: de wens in ??n keer een heleboel geld te winnen. Het kwijnende meisje, dat de hoofdfiguur vergezelt, bezwijkt onderweg ondanks de omweg naar Spa, hier natuurlijk als Kurort bedoeld.?
Ik vermeld dit alleen curiositeitshalve.
6.
Zie het hoofdstuk K?nstliche Tra?me, op.cit. 497. Intussen verneem ik van Hermans dat het verhaal inderdaad het verslag is van een droom.
7.
In Hermans’ dichtbundel Hypnodrome (1947) komt op pag. 8 een gedicht Suzanne voor, dat op hetzelfde droommeisje geschreven zou kunnen zijn.
8.
Ik heb altijd gelijk, 1951, 62.
9.
Ibid. 63.
10.
Zie Otto Rank, Der Mythus von der Geburt des Helden, 1909.
11.
Bij sommige volkeren in Indonesi? is het ter wereld brengen van een tweeling van verschillend geslacht adatrechtelijk strafbaar, omdat dit wordt beschouwd als gelegenheid geven tot incest.
12.
Zie het hoofdstuk Transformationen und Bisexualit?t, op.cit. 67.
13.
Zie de hoofdstukken Todessymbolik, op.cit. 317 ev.
14.
Criterium I (1940) 306. Niet in Verzameld Werk.
15.
Ik heb altijd gelijk, 213.
16.
Ibid. 171-172.
17.
Zie het hoofdstuk ?Auferstehung? und zum zweiten Male sterben bij Stekel, op.cit. 400 ev.
18.
Voorbeelden uit de sprookjeswereld bij Franz Riklin, Wunscherf?llung und Symbolik im M?rchen, 1908.
19.
Soma II (1970), aflevering 10-11, p. 12.