Dagboek 1960-1961

In dit derde deel van haar Dagboek begint de schrijfster, zij het nog aarzelend en sporadisch, naar woorden te zoeken voor de paradox van haar onvolkomen en toch met overtuiging aanvaarde huwelijk, waarover ze voordat de beslissing viel zo openhartig schreef maar waarover ze sindsdien geen letter meer op papier heeft gekregen. Ook andere beurse plekken, zoals de dood van haar moeder, worden voorzichtig aangeroerd. Net als in de voorafgaande twee jaar gaat het dagboek weer vooral over anderen, maar geleidelijk worden de talrijke anekdotes steeds duidelijker facetten van een veelzijdig gereflecteerd zelfportret.

De verhuizing van Milaan naar Bologna markeert het eind van haar jeugd. Ze is nu drie jaar getrouwd. Vergeleken bij de huwelijken van zijn vroegere studievrienden, zegt haar man, is hun huwelijk kinderspel. Dat is bedreigend, maar het suggereert ook een saamhorigheid die zich in die drie jaar heeft bewaarheid. De vrienden hebben gekozen voor maatschappelijke ambities, plichten en verantwoordelijkheden, zij twee proberen ruimte te maken voor zichzelf.

Dat ze wil en kan schrijven, weet Frida Vogels nu zeker. Ze wil zichzelf onder woorden brengen, weten wie ze is, het hachelijke leven dat ze op zich heeft genomen tot een goed einde brengen. Dat doel is nog ver weg en misschien bereikt ze het nooit, maar intussen is haar dagboek een onmisbaar instrument geworden om haar leven te hanteren, knopen te ontwarren, onmacht en dreiging af te weren, zich rekenschap te geven van eigen en andermans gedrag. Daarnaast is het vaak een bron van plezier.

Vogels schrijft over alles wat haar om wat voor reden ook treft, van fascisme en communisme tot de beuken in Den Hout, van de gekooide staat van vrouwen in een Zuid-Italiaans boerendorp tot haar eigen falende sociale gedrag, van het niet kunnen verdragen van dierenleed tot haar inconsequente, maar onontbeerlijke dubbelleven tussen Italië en Nederland, in een soms hortende, soms vloeiende wisselwerking tussen leven en schrijven.

Bij het vijfde deel is een personenregister toegevoegd. Hier vindt u het register ook als pdf.