Wat velen niet weten is dat Karel van het Reve vanaf 1979 ongeveer tien jaar lang een gesproken column heeft gehad waarin hij met grote regelmaat Nederlanders via Radio Wereldomroep op de hoogte heeft gehouden van de ontwikkelingen in het vaderland.

In Luisteraars! zijn deze columns gebundeld en of het nu gaat over bezuinigingen, toename van geweld, krakers, de woningmarkt, verkiezingen, het weerbericht, kabeltelevisie, het banenplan van Den Uyl, steeds weer weet Karel van het Reve op zijn volstrekt eigen, onnavolgbare wijze, de lezers te amuseren.

Wij Nederlanders, 2 oktober 1990:

Wij Nederlanders hebben eigenlijk geen erg hoge dunk van onszelf en ons land. We vinden dat we teveel arbeidsongeschikten hebben, te veel werklozen, te veel zieken, te veel criminelen, te veel buitenlanders, te veel vervuiling, te veel auto’s, en nog veel meer. Als er eens een keer iets gunstigs over ons vaderland gezegd wordt, dan is zo’n uitspraak meestal afkomstig van een buitenlander. De aardigste dingen over Nederland worden gezegd door Russen. Allerlei dingen die wij heel gewoon vinden, vinden zij wonderbaarlijk. Jaren geleden heb ik eens een Russisch boekje over Nederland gelezen, en als een van de verbazingwekkendste eigenschappen van de Nederlanders vertelde de schrijver, dat een Nederlander die aan een watertje zit te vissen, de vissen die hij vangt niet mee naar huis neemt, maar weer in het water gooit. Voor een Rus is dat het toppunt van welvaart en luxe.

De laatste week hebben wij nogal wat opgetrokken met een Russisch echtpaar, dat in Amsterdam twee weken in een flatje logeert van een Amsterdamse kennis. Ze zaten nog nauwelijks in dat flatje of er kwamen enige jongelieden het trappenhuis schoonmaken. Zij deden dat keurig. In Rusland zou een jonge man nooit een trappenhuis schoonmaken: dat is daar werk voor oude vrouwen. En meestal worden trappenhuizen helemaal niet schoongemaakt.

Dingen die wij heel gewoon vinden, vindt een Rus prachtig. Langs onze snelwegen staan hier en daar geluidsmuren – om de omwonenden te beschermen tegen het geraas van het verkeer. Die muren zijn allemaal verschillend, en allemaal even mooi, en onze Russische vrienden zijn stomverbaasd dat de staat, die wegen aanlegt – wat voor een Rus al iets bijzonders is, want er zijn in de Sovjetunie haast geen goede wegen – ook nog zo bezorgd is voor de mensen die vlak bij zo’n weg wonen, dat er voor die omwonenden geluidsmuren worden gemaakt.

Een ander ding dat in hoge mate de geestdrift van onze Russische vrienden wekte zijn onze huizen. Nederland staat vol met huizen die tientallen, ja soms honderden jaren oud zijn, en al die huizen staan erbij als nieuw. Alles wat Nederlanders bouwen, bouwen ze voor de eeuwigheid.

Verder raken onze Russische vrienden niet uitgepraat over de Nederlandse verdraagzaamheid. Ze zien in Amsterdam duizenden zwarte en bruine mensen rondlopen, Turken, Joegoslaven, Surinamers, Marokkanen, en al die vreemdelingen gedragen zich alsof ze thuis zijn, en de Amsterdammers gedragen zich of ze de aanwezigheid van al die vreemdelingen heel gewoon vinden. Ik vertelde onze Russische vrienden, dat we verleden week een Hongaar hadden benoemd tot staatssecretaris voor landbouw. Omdat een staatssecretaris zich in het buitenland minister mag noemen, maakte ik het nog mooier dan het was: ik zei, dat we onlangs een Hongaar tot minister van landbouw hadden aangesteld. Onze gasten vielen achterover van verbazing. Ook verbaasde het hun, dat in Nederland kinderen als volwaardige leden van de familie worden beschouwd, en mee aan tafel zitten en aan het gesprek deelnemen als er buitenlandse gasten zijn, terwijl die kinderen – in dit geval onze kleinzoontjes – vijf en zes jaar oud zijn.

In andere landen, zeiden onze Russen, bijvoorbeeld in Amerika en Frankrijk en Japan, waren ze vaak jaloers geweest, en hadden ze vaak gedacht: waarom hebben die Amerikanen en die Fransen en die Japanners allerlei dingen die wij niet hebben. Maar in Nederland is alles zo geweldig dat je als buitenlander niet eens jaloers meer bent.