Moralist van de ontrouw

Wie in de eerste helft van de twintigste eeuw een manuscript
in zijn bureaula had liggen, wendde zich tot Jan
Greshoff (1888–1971). Meer nog dan als schrijver, stond
Greshoff bekend om zijn talent als literaire promotor.
Niemand kon zo spontaan aansporen en gul bewonderen
als hij. Het leverde hem de trouwe vriendschap op van
literaire grootheden als E. du Perron en Menno ter Braak
en maakte hem tot idool van talloze jongeren. Het was
Greshoff aan wie Elsschot Kaas opdroeg, aan wie een
jonge Annie M.G. Schmidt in de bange meidagen van
1940 een prangende, bewonderende brief schreef en die
het debuut van Hans Lodeizen de wereld in hielp.
Greshoffs biografie vormt een pakkende mentaliteitsgeschiedenis
van de turbulente metamorfose die Nederland
in de twintigste eeuw onderging, waarbij alle waarden
binnenstebuiten werden gekeerd. Het levensverhaal
van deze literaire spilfiguur voert de lezer langs morele
dilemma’s die tot op de dag van vandaag herkenbaar zijn.
Waarheen leidt de moderne vooruitgangsgedachte ons?
Is de democratie wel de ideale staatsvorm? En de hamvraag:
wat doe je als je je eigen lat hoog legt, terwijl je de
indruk hebt dat steeds minder mensen om je heen dat
nog doen?