Isaak Emmanoeïlovitsj Babel werd in 1894 geboren in Moldavanka, als de derde zoon van Fejga Arovna en Emmanoeïl Isaakovitsj Bobel, handelaar in landbouwmachines. Kort na zijn geboorte verhuisde de familie, nu onder de naam Babel, naar het stadje Nikolajev. Daar maakte hij in 1905, als jongen van tien, een van de vele pogroms mee die dat jaar plaatsvonden in het zuiden van Rusland, een ervaring die hij verwerkte in De geschiedenis van mijn duiventil en Eerste liefde.
De familie Babel werd welvarender, zodat ze zich in 1906 opnieuw in Odessa kon vestigen, ditmaal in een respectabelere wijk. Isaak ging naar de handelsschool, die, anders dan het gymnasium, Joodse leerlingen onbeperkt toeliet. Hij blonk uit in de moderne talen, met name Frans, en in de pauzes hing hij naar eigen zeggen rond in de haven, speelde biljart in de Griekse cafés en dronk goedkope Bessarabische wijn in de wijnkelders van Moldavanka. Ondertussen bestudeerde hij onder dwang van zijn vader de Talmoed en de Thora en kreeg privélessen Hebreeuws. ‘Thuis had ik het moeilijk,’ zou hij later schrijven in het korte stukje Autobiografie (1926), ‘omdat ik me van ’s ochtends tot ’s avonds in allerlei vakken moest bekwamen. Uitrusten deed ik op school.’ Geïnspireerd door zijn leraar Frans, begon hij op zijn vijftiende verhalen te schrijven in die taal. Geen daarvan is bewaard gebleven. Toen hem in 1911 de toegang werd geweigerd tot de universiteit van Odessa vanwege de daar geldende numerus clausus voor Joden, schreef hij zich in aan de hogere handelsschool van Kiev.
De manuscripten die Babel vanaf 1915 aan tijdschriftredacties begon aan te bieden, werden overal afgewezen, tot hij in 1916 Maksim Gorki ontmoette, de meest invloedrijke schrijver en tijdschriftredacteur in die jaren en de vader van het ‘socialistisch realisme’ in de Sovjetliteratuur. Gorki plaatste twee van Babels verhalen in het novembernummer van zijn tijdschrift Letopis (Kroniek). De verhalen werden alom opgemerkt en hadden groot succes. Tegelijkertijd kwamen ze Babel op een aanklacht wegens pornografie en poging tot ordeverstoring te staan, die nooit tot een veroordeling leidde, omdat in 1917 de Revolutie uitbrak. Babel heeft later vaak getuigd van zijn dankbaarheid jegens Maksim Gorki, niet alleen voor de eerste kans die hij van hem kreeg, maar vooral ook voor de raad die Gorki hem vervolgens gaf om zich, voordat hij verder ging met schrijven, eerst ‘onder de mensen te begeven’. Die raad heeft Babel ter harte genomen.
In de decennia daarna krijgt Babel steeds moeizamere relaties tot de machthebbers. In de nacht van 27 januari 1940 werd hij, vijfenveertig jaar oud, uiteindelijk geëxecuteerd. Zijn bekendste werk is de verhalenbundel De rode ruiterij.
Alle verhalen
De verhalen van Isaak Babel zijn doortrokken van de kleurrijke zinnelijkheid van het zuiden. Ze ademen de sfeer van Odessa, van de joodse gemeenschap waarin hij opgroeide en die hem inspireerde en beklemde. Hij bracht de Russische literatuur iets nieuws: zijn verhalen zijn bont, grotesk en exuberant, ze lopen over van wilde energie en ironie.
Bij al zijn warmbloedigheid slaat Babel een droge, laconieke toon aan, die zowel vanzelfsprekend aandoet als zijn grote zelfbeheersing verraadt. Zijn werk is bondig
en precies, vrij van abstracties en vaagheid. Hij stond erom bekend zijn verhalen tientallen keren te herschrijven en ze tot het uiterste te polijsten.
In haar vertaling behoudt Froukje Slofstra de intense beknoptheid die zo bij Babels werk hoort. Zij vertaalde onder meer het alom bejubelde Leven en lot van Vasili Grossman, een vertaling waarvoor zij de Aleida Schotprijs ontving.
12 tips voor de Kerstvakantie
Twaalf tips van de uitgeverij voor de kerstvakantie of voor onder de kerstboom, door drie lezers. U vindt ze overzichtelijk bijeen op de Oorshop kerstpagina. Merijn de Boer raadt aan: Willem Jan Otten Een sneeuw & Een man van horen zeggen – Bij goede literatuur is goed nagedacht over het vertelperspectief. Een man van horen… Lees verder
Najaarsaanbieding 2014
Annie M.G. Schmidt – Die van die van u Sipko Melissen – Oud-LoosdrechtHannah van Munster – Onder de dreven Willem Jan Otten – DroomportaalWillem Jan Otten – Een sneeuw & Een man van horen zeggenEster Naomi Perquin – Binnenkort in dit theaterRonald Havenaar – BabyboomboekFrida Vogels – Dagboek 1977-1978 (deel 11)Kerim Göçmen – Rode kornoeljesvertaaldSinclair… Lees verder
Loterij Uitmarkt: hoe ziet duizend euro aan boeken eruit?
Nog een week, dan is het Uitmarkt. En beter weer, mogen we hopen! De Loterijprijs van 2014 op de Uitmarkt bij van Oorschot betreft € 1.000 aan boeken, zie onderstaand bericht voor details. Maar hoe ziet € 1.000 aan boeken er eigenlijk uit? U zou bijvoorbeeld aan de volgende boeken kunnen denken, en dan heeft… Lees verder
Uitgevers vertienvoudigen Filter Vertaalprijs
Goed nieuws voor literair vertalers! Door bijdragen van verschillende uitgeverijen is het prijzengeld van de Filter Vertaalprijs verhoogd. De laureaat ontvangt voor de meest bijzondere vertaling van het jaar voortaan € 10.000 in plaats van € 1.000. De uitgevers hopen hiermee bij te dragen aan een grotere maatschappelijke waardering voor uitzonderlijke vertaalprestaties. Behalve oprichters Vantilt… Lees verder