De waarheid is ernstig ziek. Ze ligt te bed en vele twitterkoningen kotsen over haar heen. De waarheid doet er niet meer toe, veel volgers hebben is belangrijker dan de waarheid spreken omdat ‘de mensen’ niet om de waarheid geven.  Hard schreeuwen volstaat voor een positie aan de macht. De klassieke media behoeven onze steun omdat ze de laatste moeilijke hobbel zijn van dictators op hun weg naar een weerspraakloze toekomst.

Ook ogenschijnlijk minder kwalijke veelsprekers als kijkcijferkanonnen en Bekende Nederlanders leveren hun bijdrage aan de bedlegerigheid van de waarheid: ze belichten zo eenzijdig.

Dit is ons medicijn: http://astronaut.io/

Als je erop klikt, geraak je op een website bedacht door  Andrew Wong and James Thompson op een zonnige dag  in San Francisco in 2011. Ze tonen op deze website de minst bekeken youtube filmpjes. Vaak ben je de eerste die zo’n footage bekijkt.

‘They were uploaded in the last week and have titles like DSC 1234 and IMG 4321. They have almost zero previous views. They are unnamed, unedited, and unseen by anyone but YOU.’

Wat we zien is daarmee het ultieme tegengeluid van een twitterende trump: het is waar, door niemand gezien en laat mensen in hun waarde. Vreemd genoeg heeft het bekijken van de minst aansprekende filmpjes op youtube een intens zuiverende werking.

De waarheid kucht nog een keer, maar verheft zich langzaam van haar sponde en kijkt de wereld in. Volhouden maar. We zijn niet alleen.

——————–

 

met dank aan Mike Naafs

Menno Hartman (1971) is uitgever bij Van Oorschot en was redacteur bij Tirade. Is verder voor de uitgeverij verdiept in het boek van nobelprijswinnaar Niko Tinbergen over zijn reis naar en verblijf op  Groenland: Eskimoland.

Te verschijnen in maart.

 

 

Bewaren

Bewaren

Bewaren

Bewaren

Ik was in Sloterdijk. Niet het station maar het dorp, of wat daarvan over is. Reden voor mijn bezoek was de intentie een boek te schrijven over een kleine gemeenschap die door een wereldstad wordt ingesloten.

Ik had een afspraak met de beheerder van de kerk, die me gevraagd had na een uitvaart langs te komen, omdat hij er dan tóch zou zijn.

De begrafenis liep uit en ik hing rond voor de poort toen een kordate zeventiger de kerk uit beende. Zijn blik was op iets vlak boven mijn hoofd gericht, alsof ik nu al tekortschoot.

‘Zo,’ blafte hij. ‘Dus jij bent De Schrijver.’

Restjes rouwenden schrokken op. Waar kende ik die sterke wens te krimpen, me te verstoppen van? Toen de beheerder bij me aangekomen was wist ik het. De man moest een gepensioneerd docent zijn. Ik herinner me ze: leraren die nooit gedonder in hun klas hadden. Een kunstje dat ze zelf natuurlijke autoriteit noemden, maar dat je op elke hondenschool kunt leren.

Binnen minuten – en zonder zijn werk te staken – sloot hij een nauwelijks door mij onderbroken en duidelijk eindeloos herhaald verhaal af met een glimlachend: ‘dus ik weet niet wat je hier eigenlijk komt zoeken.’

Het aparte aan de manier waarop hij over zijn dorp sprak was dat hij me tegelijkertijd liet geloven dat hij de persoon was die over alle informatie beschikte, maar me ook absoluut niet zou gaan helpen om die te verzamelen.

‘Alles,’ zei hij. ‘Alles heb ik thuis. Ik heb jaren gevochten om het dorpsarchief terug te krijgen, en uiteindelijk heeft de gemeente me gelijk gegeven.’

Vraag dan, leek hij te willen overbrengen. Vraag dan door.

‘Het interesseert me,’ zei ik. ‘Een dorp dat door de stad verzwolgen wordt, maar er geen deel van uit gaat maken. Misschien wordt Sloterdijk het uitgangspunt voor mijn volgende boek.’

Hij knikte, rammelde met zijn sleutelbos, en ik besefte dat ons gesprek – de ruimte die hij me had toebedeeld – voorbij was. De beheerder was alleen nog bezig de deur te sluiten.

‘Hoeveel ik er niet op de stoep heb gehad,’ zei hij. ‘Mensen zoals jij. Hoeveel ik ze niet verteld heb. Maar het is steeds hetzelfde liedje: je vindt je woorden verdraaid terug in een of andere scriptie. Niks, geef ik ze meer. Helemaal niks.’

‘Je kent het dorp van vóór de ring? Vóór het station?’

Hij hoefde niet te reageren op de vraag die ik niet had hoeven stellen. De lucht was grijs als het geluidsscherm van de A10, en even was het mogelijk te geloven dat de snelweg een dijk was, met uitgestrekt polderland erachter. Maar we staan al op de dijk, dacht ik.

‘Weet je waarom jij hier nu kan staan?’ Hij trok zijn zware wenkbrauwen op en knikte naar een verte die er niet meer is. ‘De Dag des Oordeels.’

Als de A10 niet voor een constante ruis gezorgd had was er een stilte gevallen. Ik weigerde te happen naar de wortel van de beheerder. Hij leek het niet te merken.

‘Den Uyl. De hufter. Wilde alles platgooien voor de ellende die je nu ziet.’ Hij begon een weids gebaar, maar liet zijn armen weer langs zijn zij vallen. De ellende was alom. ‘Uiteindelijk kwam het op het Einde der Tijden aan. De graven hier, dat zijn familiegraven, gekocht tot de wederopstanding.’ Voor het eerst in tien minuten keek hij me aan; de haartjes in mijn nek sprongen overeind.

‘Dus god heeft het dorp gered?’

‘Ik wens je succes,’ zei de beheerder terwijl hij wegliep. Zijn rug was breed, zijn jasje grijs als de wachtende zerken van Sloterdijk.

__________________________________________________________

Gilles van der Loo (Breda, 1973) was redacteur van Tirade. Sinds 2010 publiceerde hij online en in diverse bladen. Hij schreef de verhalenbundel Hier sneeuwt het nooit en de roman Het laatste kind. Op 23 oktober van dit jaar verscheen zijn nieuwe en sterk autobiografische roman Het jasje van Luis Martín.

 

door Ingrid van der Graaf

Op vrijdag 20 januari, de dag dat zijn nieuwste boek In de wereld uitkwam, overleed Robert Anker na een kort ziekbed in zijn woonplaats Amsterdam. Anker publiceerde met grote regelmaat en werd geroemd om zijn schrijfkunst en zijn lust tot schrijven die – volgens een recensent in Trouw – van de bladzijden afspat. Hij hield ervan zichzelf steeds opnieuw uit te vinden, zijn hele oeuvre kent dan ook een grote verscheidenheid in taal en thematiek. Toch was er een ding dat zijn werk kenmerkte en dat was zijn fascinatie voor de ontreddering van de mens. Hij voelde zich aangetrokken tot de verloedering van de mens, in al zijn vormen. Ook zijn nieuwe (historische) roman gaat over een gegoede burger die uit de samenleving wordt gestoten omdat hij aan lepra lijdt.

‘Much was I disappointed upon learning that the little packet for Nantucket had already sailed, and that no way of reaching that place would offer, till the following Monday.’

Het is het sfeervolle begin van Moby Dick: Nantucket. Het eilandje voor de kust bij Martha’s Vineyard, niet ver van New York dat een belangrijke rol speelde in de 19^e eeuwse Amerikaanse walvisvaart. Maar het is maar een kleine stap van walvis naar muis. In The New Yorker van 2 januari staat een fascinerend artikel van Michael Spectre over ‘DNA-editing.’

Men is bezig met een instrument dat CRISPR heet stukjes dna te wijzigen, waarna met een natuurlijk fenomeen genaamd ‘gene drive’ de wijzigingen zich sneller in een populatie verspreiden. Een gene drive is de eigenschap motiveren van genen wat egocentrisch te zijn. Je creëert daarmee een hogere kans dan 50% dat een stukje dna overerft op de volgende generatie.  Wanneer je dus nu in een gewone veelvoorkomende witvoetmuis de ontvankelijkheid voor de ziekte van Lyme wijzigt, en je zou deze wijziging zich met de genedrive  heel snel laten vermenigvuldigen in een populatie, zou je langzaamaan ziektes kunnen elimineren.

Nantucket is een volgende verhoopte stap van wetenschapper Kevin Esvelt. Hij acht het zeer wel mogelijk binnenkort al op Nantucket aan het werk te gaan. Muizen spelen een cruciale rol in de verspreiding van Lyme: de teek bijt de muis, de muis heeft Lyme, de volgende teek die de muis bijt krijgt Lyme etc. Een kwart van de mensen op Nantucket heeft Lyme of heeft het gehad. Het is in Amerika een van de snelst groeiende ziektes, ook wereldwijd een enorm probleem. Er zijn minder dan een miljoen witvoetmuizen op Nantucket, met enkele tienduizenden aangepast witte muizen – uit te zetten op het eiland –  kan je die hele populatie al aan het aangepaste gen helpen. Een veelbelovend idee. Mooi is ook wel de onwil van Esvelt zich met commercie bezig te houden, alle informatie is openbaar.

Siddharta Mukherjee heeft een nieuw boek geschreven  – ik zwijmelde hier al eens over zijn vorige geweldige boek, The Emperor of all Maladies, een geweldige studie naar het wezen en de geschiedenis van kanker.

Nu richt Mukherjee zich op de genetica, en specifiek dus op Het Gen, zoals ook de titel luidt: Het gen, een intieme geschiedenis. Mukherjee neemt een aanvang met gevallen van schizofrenie in zijn eigen familie en vertelt zo het hele verhaal. Thans zit ik nog op een trein tussen Brno en Wenen waar de wat vreemde Augustijner monnik Mendel een examen gaat proberen te halen, maar Mukherjee gaat me alle hoeken van de wereld van het gen laten zien. Ik verheug me!
‘So utterly lost was he to all sense of reverence for the many marvels of their majestic bulk and mystic ways; and so dead to anything like an apprehension of any possible danger from encountering them; that in his poor opinion, the wondrous whale was but a species of magnified mouse, or at least water-rat, requiring only a little circumvention and some small application of time and trouble in order to kill and boil.’

——————–

Menno Hartman (1971) is uitgever bij Van Oorschot en was redacteur bij Tirade. Is verder voor de uitgeverij verdiept in het boek van nobelprijswinnaar Niko Tinbergen over zijn reis naar en verblijf op  Groenland: Eskimoland.

Te verschijnen in maart.

 

Iemand waar ik veel om geef verbrak na jaren twijfel haar relatie met een man die aan de andere kant van de wereld woont.

Niet alleen de man leek ideaal, maar ook zijn leefomgeving en wat hij daar doet. Op nog geen 24 uur vliegen lag er een heel leven voor haar klaar. Alles wat ze hoefde doen was instappen en een deur achter zich sluiten.

Ze ontmoette hem in de meest vormende jaren van een mensenleven, op haar eerste verre reis. Keuzes die je op die leeftijd maakt bepalen vaak de rest van je verhaal, en de bijkomende angst is dat de afslag die je neemt in het licht van later een zijspoor zal blijken.

Omdat er geen manier is om de gevolgen van zo’n keus te overzien, maak je hem op hoop van zegen. Je sluit je ogen en stapt. Of eerder: je laat je achterwaarts vallen, op hoop van armen.

Mijn overbuurvrouw, die de hongerwinter heeft meegemaakt, vertelde me dat er vroeger geen keus was. De verantwoordelijkheid om een leven te maken of breken lag in veel mindere mate in handen van het individu. God bestond toen nog. Waarom zijn we daar eigenlijk ooit vanaf gestapt?

Ik zie die opgepompte neocortex van ons niet per sé als evolutie. Hij geeft ons het vermogen vooruit te zien, maar zal ons als soort niet redden. Wie ooit de geboorte van een mens heeft bijgewoond weet dat zo’n hoofd groter is dan de natuur kan hebben bedoeld.

We zouden beter af zijn – gelukkiger – met wat minder grijze materie. Net genoeg, misschien, om als een dikke kat over verse vogeltjes te dromen.

__________________________________________________________

Gilles van der Loo (Breda, 1973) was redacteur van Tirade. Sinds 2010 publiceerde hij online en in diverse bladen. Hij schreef de verhalenbundel Hier sneeuwt het nooit en de roman Het laatste kind. Op 23 oktober van dit jaar verscheen zijn nieuwe en sterk autobiografische roman Het jasje van Luis Martín.

 

De jaren dat ik dagelijks met de trein reisde, liggen ver achter me. En ik mis ze niet. De bende, de drukte, de vertragingen, de kou op de stations. De rare kwiebussen die me aanspraken en van wie ik dan achterdochtig wegliep, steeds achterom kijkend om zeker te weten dat ze me niet volgden. Nee, ik geef de voorkeur aan de vertrouwde eenzaamheid van de auto.  Of ik nu kan doorrijden of stilsta in idioot lange files: een auto is als een kleine cocon. Je maakt deel uit van het gros en toch ook weer niet, veilig in de gemotoriseerde harnas.

Doorgaans zie ik nu alleen nog maar een trein van binnen als ik de Thalys naar Parijs neem, zoals afgelopen week. Bij binnenkomst op de heenweg, vroeg in de ochtend, wist ik meteen weer waarom ik nooit met treinen reis. Die drukte die je meteen vol in het gezicht pakt. En dan had ik nog het geluk dat de wildvreemde naast wie ik zat de reis slapend doorbracht. Met zijn hoofd tegen het raam, zijn jas over zijn gezicht gehangen.

De terugreis was ik omringd door tetterende vrouwen die een menu aan het samenstellen waren, filmkijkende passagiers met oordoppen in en passagiers die zo sociaal waren hun filmpjes zonder oordoppen te kijken.

Op een gegeven moment stond de bejaarde vrouw achter me op om haar Ipad ook te pakken, ze wilde dan ook maar een film kijken. Een film die ik woordelijk kon volgen. Om het feest compleet te maken, ging een vrouw schuin achter me met iemand Skypen zonder koptelefoon en zo hoorden we niet alleen haar, maar ook de persoon aan de andere kant van het gesprek.

Filmdialogen, luide gesprekken tussen vriendinnen die de persoonlijkste zaken bespraken, schuin voor me Eminem die met zijn tegenspeelster in 8 Mile krikte en achter me een Brits kostuumdrama -zo klonk het althans.

En ik vroeg me af of het nu asociaal was, al die films, of niet veel anders dan de gesprekken tussen gewone reizigers. Ik ben er nog niet helemaal uit.

—

Hassnae Bouazza is journalist, columnist, vertaler en programmamaker. Ze was regisseur en eindredacteur van de zesdelige documentaireserie Seks en de Zonde en heeft haar eigen online glossy Aicha Qandisha.
Foto: Annelies Verhelst

Vrijwel dagelijks loop ik langs platenzaak Concerto in de Utrechtsestraat. Ze hebben een toptien in de etalage van de bestverkochte jazz in 2016.

Elders in diezelfde straat zit een wijnhandel met literaire aspiraties die de meest waanzinnige impressies van wijnproeven componeert. (‘Stront, turf en vanille, korstmossen, regen op komst, donkere lucht,’ dat werk – een gewone Bourgogne that is!) Een beetje bezopen is het meestal wel. Hoe zou zoiets met jazz gaan? Om u niet al te zeer te irriteren citeer ik voor mijn beschrijving van het geluidsfragment wel uit de poëzie van Lucebert (Verzamelde gedichten, Bezige Bij 2002), dan blijven we wat in een acceptabel register.

De lijst gaat zo (onder de link de muziek zelf):

Ben van Gelder – Among Veticals

‘Als een robuuste bloem om te geselen is
getekend daarop onze rug’

Jacob Collier – in my room

‘Onze meester de bedeesde middenman
schroomvallig met de bol naar boven’

Maya Mccraven – In the moment

‘vrienden vriendinnen
op de boulevard
danst de vlo
asfalt vol kippevel
en kleun kado’

Reinier Baas – Vs Princess Discombobulatrix

‘een heerlijke triomferende toekomst door rozen
en emoties omstrengeld en schaduwen’

Gogo Penguinh Man made object

‘verscheur van weerzin en waanzin het net
dat de ingeboren stijfheid nog beknelt’

Ben Webster / Piet Noordijk – Johnny come lately (live 1973)

‘in de bongerd een boerenbonte engel lonkt
en je legt aan achter de rozenstruik
uit de stal stroomt als vanzelf bloed als melk
de koe kreunt en je bent het zelf’

Cannonball Adderley – One for Daddy-O (A’dam 1960 & 66)

‘het van pijn starre gezicht stroop het af
doof dat koude vuur ook’

Avishai Cohen – Into the silence

‘met het gezicht op geleende nevels
smeert de kakkerlak buitenmoordboter
over de galmende zwaan opdat muziek
lakgekakt het te losse dansgewaad verstevigt’

Teus Nobel – Social Music

‘het lijkt alsof het in mijn weids schootsveld
het gaat wemelen van elastieke hazen
die allen opspringen naar een nieuwe maan’

Gidon Nunes Vaz – Night life

‘Ik haal de brug op
hef het hoofd naar mijn gevelsteen’

——————–

Menno Hartman (1971) is uitgever bij Van Oorschot en was redacteur bij Tirade. Hier een ander stukje over jazz.

Afgelopen maandag keek ik voor het eerst in tijden tv. Aanleiding was het nieuwe programma De aardappeleters, waarin presentator Joris Vermeer (kende je al van zijn zwijgende bijrol in Wouter Klootwijks De wilde keuken) op zoek gaat naar de oorsprong van gerechten die hier in Nederland zijn ingeburgerd.

Heston Blumenthal deed iets dergelijks voor de Engelse keuken. Hij reisde de wereld af op zoek naar het origineel van een gerecht als de hamburger, en eindige een aflevering steeds met een over-the-top uitvoering (denk geluidseffecten, rook en etherische olie) die hij in zijn driesterrenrestaurant The Fat Duck op de kaart zou zetten.

Joris is een vriend van me. De leden van zijn filmploeg heb ik ontmoet toen we in Suriname woonden en zij daar voor opnamen waren. Zeggen dat ik De aardappeleters een prachtig programma vind is even waarheidsgetrouw als onbetrouwbaar.

Waar je niet onderuit kunt: de schitterende beelden. De goede research. Het geweldige gegeven van een presentator die zich ondanks zijn enorme postuur eerder klein maakt in beeld dan opblaast, en hierdoor geen spotlicht afvangt van de mensen die hij spreekt. Omdat ik weinig tv kijk heb ik misschien niet genoeg vergelijkingsmateriaal, maar het deed me denken aan hoe Ruben Terlouw Langs de oevers van de Yangtze presenteerde.

Eten is al twintig jaar hot. Chefs zijn sterren. Er worden ongelooflijk veel eet- en kookshows gemaakt. In een goed programma over eten is er ruimte voor het culturele kader van de gerechten, voor de oorsprong van een smaak.

Wij hebben in Nederland de vrijheid om vele culturen te plunderen en kunnen vrijwel alle grondstoffen bij. Straffeloos en in de volle overtuiging van zijn genie zet Henk uit Nieuw-Vennep op zaterdag een Thaise curry in elkaar. Die eet zijn gezin daarna met stokjes, want dat hoort bij Aziatisch eten. De boleten die hij tegenkomt op zijn wandeling met de hond laat hij links liggen, want paddestoelen zijn gevaarlijk.

Dit stukje staat op het punt negatief te worden over mijn medelanders. Ik wil dat liever niet.

Eten is verbinding en oorsprong. Die oorsprong kan cultureel of materieel zijn. Je moet de menselijke context van een gerecht en de herkomst van de ingrediënten kennen om het te doorgronden en uiteindelijk ook naar je hand te kunnen zetten.

Men wijt het wel eens aan de oorlog, maar ik vind die geen afdoende reden voor ons gebrek aan keukenroots. De enige culinaire authenticiteit waarop wij (als heel volk) kunnen bogen komt van onze immigranten. Lang leve de immigranten.

__________________________________________________________

Gilles van der Loo (Breda, 1973) was redacteur van Tirade. Sinds 2010 publiceerde hij online en in diverse bladen. Hij schreef de verhalenbundel Hier sneeuwt het nooit en de roman Het laatste kind. Op 23 oktober van dit jaar verscheen zijn nieuwe en sterk autobiografische roman Het jasje van Luis Martín.

 

Zullen we er maar gewoon mee stoppen? Met de beroepsallochtonen, knuffelallochtonen en boe!-allochtonen.

Ze zijn een belediging voor de gewone allochtonen die gewoon hun leven leiden, niemand tot last zijn en niet aan media-geilheid leiden.

We kennen ze nu wel: zij die hun culturele achtergrond tot de laatste druppel uitmelken voor goedkoop effectbejag in matig geschreven en hevig geredigeerde boeken. Of nog erger: de allochtone opiniemakers die als een haan met Palmpasen door witte redacties worden geparadeerd. Zie je wel! Hij/Zij zegt het! Dus dan is het zo! Feit! Punt! #DaaromPVV

Als je als ambitieuze aspirant-schrijver of streberige columnist niet veel meer kunt dan jezelf ten koste van anderen profileren, ben je niet de moeite waard. Je ontbeert het talent volwaardig mee te draaien, je wordt alleen ingezet als etnische azijnpisser en zodra er een jongere, versere versie van je is opgestaan, word je ingeruild.

Het behaagzieke beroepsallochtoonschap is namelijk aanzienlijk lucratiever dan dat van de enge-moslim-met-het-rare-petje, dus het is dringen in de knuffelallochtonenkrabbenmand. Allemaal mannetjes en hier en daar een vrouw, die de autochtonen willen bewijzen dat zij toch zeker wel deugen.

Maar wie in de ogen van de ander wil deugen, zal er nooit komen. Stop nou maar gewoon met die knuffelcultuur van die allochtone jaknikkers.

—

Hassnae Bouazza is journalist, columnist, vertaler en programmamaker. Ze was regisseur en eindredacteur van de zesdelige documentaireserie Seks en de Zonde en heeft haar eigen online glossy Aicha Qandisha.
Foto: Annelies Verhelst

Het grootste ongemak aangaande mijn raciale gesteldheid ervoer ik kort na het einde van Race van David Mamet uitgevoerd door het Nationaal Toneel, in een te drukke gang liep ik achter twee witte echtparen die op te hoge toon hun betrokkenheid bij het onderwerp uitte.

Wat duidelijk wordt na het gezwartepiet in de late maanden van het jaar en bijvoorbeeld ‘Wit is ook een kleur’ van Sunny Bergman is dat ras weer op de agenda staat. Of – waarschijnlijker – nooit weggeweest is.

Race is een advocatendrama op toneel (Het Nationale Toneel, gezien Stadschouwburg Amsterdam 4 januari, met Hein van der Heijde, Werner Kolf, Mark Rietman, Romana Vrede) waar de kwestie van een machtige en rijke blanke man behandeld wordt die op een hotelkamer een zwarte schoonmaakster verkracht. Tot mijn verbijstering constateer ik dat het stuk van 2009 is, en de kwestie Dominique Strauss-Kahn van 2011. De IMF baas werd beschuldigd van seksueel geweld tegen een kamermeisje van zijn New Yorks hotel, met wie hij een soort relatie bleek te hebben. De plot van Race en de kwestie Strauss-Kahn zijn vrijwel 1 op 1. Toeval. Het advocatenkantoor zie je nadenken over de mogelijkheid de witte man vrij te pleiten. De discussies hierover leggen de raciale zenuw bloot. De vraag is uiteindelijk ook of ze de man wel willen vrijpleiten, en tegen welke prijs.

In Bergmans ‘Wit is ook een kleur’ tracht ze witte mensen zich bewust te maken van een voordeel dat ze genieten. Het sterkste experiment is in een gymzaal waarin ze een gemengde groep mensen opstelt op de middenlijn en zegt een stap naar voren te doen als een opmerking van toepassing is op je, en een stap naar achter indien niet. (type: ‘Ik voel me veilig op straat als er veel politie is’.) Na zeven vragen is de groep volledig uit elkaar gespeeld (dramatisch is dat ze bij aanvang de handen vast hebben en je ziet dat ze die  op zeker moment los moeten laten). Ik heb daar wel veel van geleerd.

De witte mannen staan na zeven vragen vooraan, de zwarte vrouwen achteraan. Duidelijker kun je het niet maken.

Exact dezelfde kwesties worden besproken in Race, de vanzelfsprekende hegemonie van de witte man, de vooroordelen, de positieve discriminatie en de desastreuze gevolgen daarvan. Wat Race op de documentaire voorheeft is dat er ook een strijd gevoerd wordt tussen de zwarte vrouw en man die op het advocatenbureau werken. Een sterke complicatie van de zaak. Het stuk is intelligent, moreel sterk, maar mist een dramatische wending.

Op weg naar de uitgang  – met al die harde witte koppen (de mijne incluis) – verlangde ik boven alles naar cultuuruitingen waarin je duidelijk in echt gemengd publiek zit. Geef mij die gemengde zaal.

 

——————–

Menno Hartman (1971) is uitgever bij Van Oorschot en was redacteur bij Tirade. Hier schreef hij al eens iets over toneel. En hier over verkrachting.

Het was nieuwjaarsdag. Tussen de vuurwerkeilanden door koerste ik met mijn gezin naar het Westerpark om Otis de Hond uit te laten, die Oud en Nieuw bevend onder ons bed had gevierd.

Nadim hield mijn hand vast en B duwde Ada voor zich uit in de extreem dure babywagen die mijn schoonouders voor ons hebben gekocht. Voor het eerst sinds mijn veertiende, besefte ik, begon ik een nieuw jaar zonder kater.

Er was een fantastisch feest in de Amsterdam Toren geweest, maar ik was niet gegaan. Lieve vrienden waren bij ons langs gekomen; we hadden gegeten, wijn gedronken en hen tegen enen uitgezwaaid.

Op de Marnixstraat sjokten groepjes mensen die duidelijk wél van feestjes kwamen. Ik dacht aan mijn negende verjaardag, waarop ik een keus had moeten maken tussen een kindercadeau of iets voor grote jongens. Na lang twijfelden koos ik een cassettedeck.

Het apparaatje glom als science fiction en had blauw gaas voor de speakers. Toen ik het uitpakte moest ik keihard janken omdat ik besefte dat een periode van mijn leven voorbij was. Die middag nam mijn moeder me mee naar de speelgoedwinkel en liet me ook nog iets van Playmobil uitzoeken. Het werd een dubbeldikke verjaardag, maar toch voelde het niet zo.

Otis de Hond hurkte om te kakken en mijn oog viel op een reepje pasfoto’s. Ik pakte het van de stoep en keek naar een viervoud van twee blije gezichten. De foto was nieuw, want ongekreukt. Omdat je al jaren geen zwartwit meer kunt gebruiken voor identiteitsbewijzen, moest er ergens op een feestje een ouderwets pasfotohokje gestaan hebben, waar dit stel een muntje in geworpen had. Het feit dat ze geen jassen droegen bevestigde mijn vermoeden.

Even voelde ik die draaikruk onder mijn billen, haar gewicht op mijn schoot. Ze was te enthousiast, te onrustig om helemaal te zitten en leek daarom vederlicht. De jongen zei iets, het meisje glimlachte, het kastje ging flits.

Ik dacht aan Playmobil en cassettedecks. Aan het soort geluk dat bij elke fase hoort.

__________________________________________________________

Gilles van der Loo (Breda, 1973) was redacteur van Tirade. Sinds 2010 publiceerde hij online en in diverse bladen. Hij schreef de verhalenbundel Hier sneeuwt het nooit en de roman Het laatste kind. Op 23 oktober van dit jaar verscheen zijn nieuwe en sterk autobiografische roman Het jasje van Luis Martín.

 

Iedere keer als ik mezelf of iemand anders hoor zeggen dat het niet erger kan dan 2016, klop ik het snel af. Hoe dramatisch het afgelopen jaar ook was, en verschrikkelijk was het, ik hou er altijd rekening mee dat het nog erger kan. Ik bedoel, had iemand ooit gedacht terug te verlangen naar de jaren Balkenende? Juist.

Dus dit komende jaar gaan we het meemaken. Worden we overgenomen door de non-valeurs, de wachtgeldzoekers, de aspirant-fascisten of blijkt er nog een grote, geestelijk gezonde groep mensen in het land die het tij kan keren? Ik vrees het ergste.

Het zal wel weer een jaar worden met veel nepnieuws, veel door zogenaamde journalisten racistisch gevoede hysterie en leugens en een politieke elite die erachteraan hobbelt.

Als je het als land moet doen met een premier die doodleuk beweert dat kerst onder druk staat, kun je je maar net zo goed gewonnen geven. Dan heb je eigenlijk al verloren.

Maar ja, om nu een zorgvuldig opgebouwde beschaving en rechtstaat zomaar te laten afbreken door piemelroepende hordes die verpest zijn door decennialange vrede en veiligheid en nu hardop fantaseren over oorlogje voeren, is ook zo wat.

De handen gaan daarom maar weer uit de mouwen. De schulp gaat eraf. Als we ten onder gaan, dan liever strijdend, want  in een land waar Wilders, Asscher, Rutte, Baudet, Dijkgraaf, Roos, Seegers of Buma het voor het zeggen hebben, zal er geen licht meer schijnen. Hou aan, dat licht. Zorg dat het niet dooft.

—-

Hassnae Bouazza is journalist, columnist, vertaler en programmamaker. Ze was regisseur en eindredacteur van de zesdelige documentaireserie Seks en de Zonde en heeft haar eigen online glossy Aicha Qandisha.
Foto: Annelies Verhelst