– Umberto Eco werd in een interview gevraagd of hij wel eens een homoseksuele ervaring had gehad. Nee, nog niet. Aardige instelling voor een man van inmiddels 83. Wat niet is kan nog komen. Maar, zegt hij er achteraan: niet alles past in de tijd van een mensenleven, bestialiteit zal er bijvoorbeeld buiten vallen.
– In De conversationalist. Insulaire gesprekken met gentleman en ex-uitgever Theo Sontrop spreekt Sontrop (84) het besef dat het bestaan eindig is laconiek uit: Honoré de Balzac schreef tientallen romans, maar ook als liefhebber van Franse literatuur zul je er maar enkele lezen. Soit.
– ‘Moet je gedaan hebben!’ geldt een miniem aantal zaken, die natuurlijk te betwisten zijn. Op een brommer door de jungle van Vietnam? Sommigen zweren erbij. Bungyjumpen, een ijsduik met Wim Hof… thuisblijven en reizen door een atlas.
– Kern van de zaak: wat moet je leren? Geef daar maar eens antwoord op.
– ‘Moet je gezien hebben!’: een overvloed aan natuurschoon, films en beeldende kunst. Een doodsprong vanaf de Eiffeltoren aanschouwen hoort daar niet bij, ook al zal het een dubieus-waardevolle toevoeging zijn. (De films op mijn lijstje duren uitzonderlijk lang, zoals La meglio gioventù en The Human Condition.)
– ‘Nach Auschwitz ein Gedicht zu schreiben, ist barbarisch,’ schreef Adorno. Pianospelen na Schuberts 21ste sonate in de uitvoering van Sviatoslav Richter is dat ook, aldus anoniem.
– Boeken maken het in dit opzicht niet veel makkelijker, al was het maar omdat de kast vaak ernstig de kamer in kijkt. Wat standhoudt zijn heel dikke boeken waarvan het onduidelijk is of je ze uit zal lezen, en ze gaan altijd over oorlog. Oorlog en vrede van Tolstoj is er zo een. ‘Lees het, er staat zo ongeveer alles in wat een mens nodig heeft,’ volgens Kurt Tucholsky. Een chirurg in ruste zei me eens: ‘Het is het leven zelf.’
– De lange kennis in het bestek van een mensenleven proppen: makkelijker is te beseffen dat je dat niet zult overleven. Dan kan je er beter zo snel mogelijk aan beginnen en in verzuipen.
Marko van der Wal (1989) is opgeleid als classicus, redacteur van Tirade en werkt bij Uitgeverij Van Oorschot. Sinds twee jaar blogt hij wekelijks voor tirade.nu. Hij ziet er overigens anders uit dan hij eruitziet.
