De Werkgroep Biografie bestaat twintig jaar en om die reden is in het laatste nummer van Biografie Bulletin een interview met oprichtster Anja van Leeuwen opgenomen. Tijdens het gesprek gaat het ook over biografiekritiek in Nederland en Van Leeuwen stipt een kwestie aan die veel biografen dwars zit. Recensenten van biografieën in Nederland lijken alleen geïnteresseerd te zijn in nieuwe levensfeiten – het liefst schandalen – die een biograaf tevoorschijn tovert en niet in de visie van de biograaf, de selectie van de bronnen of het al dan niet ontbreken van materiaal. In mijn woorden: je kunt nog zo’n slechte biografie schrijven, als er pikante nieuwtjes worden gepresenteerd, kan het boek bijna niet meer stuk.
De biograaf wordt vaak niet beoordeeld op zijn werk als biograaf, maar op dat van nieuwtjesjager en dat is een heel andere tak van sport. Uiteraard zijn er uitzonderingen en die stukken verschijnen bijvoorbeeld in Biografie Bulletin. Ook een aantal medewerkers van dagbladen neemt het werk als biografiecriticus serieus. Toen een tijd geleden mijn Hans Lodeizen. Biografie verscheen was ik tevreden over een stuk van Aleid Truijens in de Volkskrant, omdat zij liet blijken vooral geïnteresseerd te zijn in de door mij gehanteerde aanpak; zij kwam verder dan een samenvatting van de inhoud van het boek en het verklappen van de nieuwtjes, zoals meestal gebeurt.
Anja van Leeuwen maakt na twintig jaar Werkgroep Biografie de balans op en kan dat opgewekt doen. Aan de biografiekritiek schort wellicht nog een en ander, maar dat laat onverlet dat er in Nederland meer biografieën dan ooit verschijnen. Net als zij vind ik het ook een goede ontwikkeling dat er meerdere biografieën van dezelfde personen komen. Verschillen perspectieven op reeds geopenbaarde levensfeiten doet de gebiografeerde immers meer recht. Wie weet komt er een tweede biografie van Gerrit Achterberg en wellicht schrijft iemand vanuit een ander perspectief over het leven van Pieter Jelles Troelstra, van wie net een biografie van Piet Hagen is verschenen. Criticus Rob Hartmans beklaagt zich in De Groene Amsterdammer van vorige week over het feit dat uit het boek van Hagen vooral de mens Troelstra oprijst, zodat er nog voldoende ruimte overblijft ‘voor een gedegen, handzame politieke en intellectuele biografie van deze Friese dichter en advocaat’. Aan het werk zou ik zeggen. En er is achterstallig werk. Gelukkig wordt er nu gewerkt aan de biografieën van Willem Kloos en Albert Verwey, maar waar blijven de boeken over groten als Martinus Nijhoff en Frans Kellendonk?
