‘Mevrouw Cloonoe dankte haar faam aan het feit dat ze haar dronken echtgenoot bij Mulliger in het kanaal had geduwd, een daad waarmee ze zich bij vrienden en geburen een reputatie van grote wijsheid had verworven.’
‘De Ierse zaak‘ laat zich redelijk aflezen uit geweldige romans als The story of Luce Gault, van William Trevor, of de boeken van Sebastian Barry, The Secret Scripture of On Canaans Site. Alle romans waarin de Blacks and Tans, 1919, 1921, Eamon de Valera etc. een rol spelen. Barry laat zien hoe lang de politieke roerselen in persoonlijke levens dooretteren, en hoe families die beïnvloed raken door de onafhankelijkheidstrijd onderling in conflict raken, maar ook hoe binnen gezinnen deze strijd voortwoekerde. In zijn laatste boek A Temporary Gentleman speelt ook de andere grote Wreker van Ierland een mooie rol: de drank.
Zo’n zin als hier bovenaan is hartverwarmend, hij komt uit de mond van Brendan Behan, en werd opgetekend van een bandopnamen van Rae Jeffs, zijn redactrice. Behan was in de woorden van Cees Nooteboom ‘een kroegtijger met het uiterlijk van een Belgische slager’ zo staat te lezen in een biografische schets die Karel Wasch van Behan optekende, recent verschenen bij uitgeverij Prominent: Gevangen vrijbuiter. Over het leven van Brendan Behan (1923-1964).
In de Privédomein-reeks van de Arbeiderspers verscheen Bekentenissen van een Ierse rebel. Het is een meeslepend boek, Behan is een boef, loopt met doorgeladen revolvers rond, ‘never unwilling to bend an ellbow’ zoals die ‘bekakte’ Engelsen zeggen, oftewel een rasalcoholicus. Maar een hart van goud. Je kunt dit boek niet lezen zonder van de man te gaan houden, een hele rauwe vent, met een schitterende geest, zonder poeha. Bij de minste gelegenheid barst hij uit in het zingen van volkswijsjes, hij heeft schijt aan zowel de ‘officiële’ IRA als de Britten, maar generaliseert nooit, overal zitten ook goede mensen tussen. We volgen hem bij klusjes, in de nor, waar hij boeken leest en zijn Iers vervolmaakt.
Behan heeft een vertelstem die door een opname-apparaat, na redactie, na vertaling nog overkomt als uit éen stuk. Hij is een geweldige vent. Moeilijke tijden mooie mensen, mooie tijden moeilijke mensen, ga je denken als je Behan leest.
——————————–
Menno Hartman (1971) is uitgever bij Van Oorschot en was redacteur bij Tirade.
