De Arnhemse Modebiënnale staat dit jaar in het teken van fetisjisme. Mijn eerste associatie bij dat thema is een parade van lak-, latex- en rubberpakjes met een fikse dosis touwen, maskers en zwepen. Naaktheid ook. Hoe goorder en obscuurder, des te beter. Als ik zelf een tentoonstelling over fetisjisme zou cureren dan zou ik me beperken tot een darkroomtotaalbeleving.
Meneer Van Dale vertelt mij dat dat te beperkt is, want de eerste betekenissen van het woord fetisj hebben niets met seks of sadomasochisme te maken, maar met de verering van bepaalde objecten. De invulling van de Modebiënnale is gelukkig dan ook veel breder dan dat.
Alleen bij de preluderende start van de hoofdtentoonstelling, de zogenaamde Moodroom, komen de ranzige randjes een klein beetje terug, bijvoorbeeld in het fetisjfotoalfabet van Ruud van der Peijl. Curator Lidewij Edelkoort introduceert met een heleboel foto’s de diverse fetisjen. Meer dan levensgroot staat er ineens een foto van de Abu Ghraib-gevangenis op het projectiescherm.
Fetisjisme in de breedste zin van het woord heeft betrekking op verbinden, van jezelf met een object, of letterlijker met dassen, corsetten en schorten. De overdaad aan lintjes, strikken, banden en koordjes zou de rode draad van de tentoonstelling kunnen zijn: die komen terug ongeacht welke fetisj er aan bod komt. Of het nu gaat over nudisme (veel huid én leer) of sjamanisme (touwtjes), het vastbinden van dingen is een constante factor in de dertien tentoongestelde fetisjen. Het lijkt wel of de modeontwerpers op voorhand een afspraak hebben gemaakt.
De brede blik op fetisjisme komt ook naar voren uit het boek Fetishism in Fashion. Mijn favoriete fetisjen zijn inmiddels het nomadisme en spiritualisme, terwijl ik in Arnhem eigenlijk het meest onder de indruk was van de ontwerpen met sm-invloeden. Bovendien, wat is er fetisjistisch aan nomadisme en spiritualisme? Beide zijn stokpaardjes van Edelkoort, misschien zijn het zelfs haar persoonlijke fetisjen. Nomadisme is samen te vatten als de mogelijkheid om overal te doen wat je wilt en te zijn wie je bent, mede mogelijk gemaakt door De Techniek. Bijpassende outfit is waterbestendig, winddicht, voorzien van degelijk hang- en sluitwerk en enorme (rug)tassen. Het spiritualisme gaat over contact, niet per se met Het Hogere maar met de wereld en jezelf, een holistisch concept. Komt tot uiting in veel lagen, bedekking, wijde gewaden en zwart. In de laatste trendvoorspellingen van Edelkoort komen deze ontwikkelingen ruimschoots aan bod.
Er waren maar twee fetisjen waar ik me niets bij voor kon stellen. Met stip op een is dat het infantilisme, waarbij de ontwerpen zijn opgetrokken uit luiers en rompertjes. Fopspenen all over the place. Er schijnt in die modehoek inderdaad iets te rommelen, maar ik zie de catwalks nog niet bevolkt door duimzuigende modellen met gigantische rammelaars. Een andere fetsj, die volgens mij niet bijdraagt aan het beeld van dit moment, is het japonisme. Op een scherm draaide een show van, volgens mij, John Galliano, maar die was alweer van heel wat jaartjes terug. En Japan is sowieso overschat.
Een week na Arnhem lig ik op een veld van het Pitch Festival. Je kon er over de koppen lopen, zo druk – en één grote hipster galore. Maar van de fetisjen van Edelkoort heb ik daar in het wild nog weinig teruggezien, wel geinige gemene delers zoals de Ray Ban Club Master (zonnebril) en bloemenprints. Misschien komen de canvas rugzakken van het plunjeformaat het dichtst in de buurt. Mijn nomadistische ik zou er ook wel een willen, al weet ik donders goed dat-ie al bijna weer passé is.
