Op de kade achter de betonnen zeewering zitten ze, met rode sjaals over hun hoofd, half slapend, soms pratend. Een rij van meer dan honderd mannen uit Afrika, bootvluchtelingen in uniformen van het Rode Kruis. Ze staren naar de honderden touwen van onze driemaster, wat gaat er in hen om? Onze bemanning maakt zich ondertussen op om de oceaan weer over te steken. De laatste ochtend in Europa, de laatste ochtend tegen de kade. We gaan straks dezelfde zee op waar zij net vanaf komen, maar varen in een andere richting, met een ander soort opwinding, maar met eenzelfde soort doel. We varen met veertien- en vijftienjarige jongeren over dezelfde oceaan, richting het geluk, het beloofde land, voor ons de Caribbean.
Buitenschools leren, de wereld is jouw klaslokaal, zo wordt er geadverteerd. Op de advertenties zijn foto’s van palmbomen, surfboarden en blauw-waterzeilen. Wat staat er in de advertenties van de mensensmokkelaars? De doorvertelde advertenties in Afrika gaan misschien als volgt: ‘Op weg naar daar waar alles van goud is, het geld voor iedereen, wat ze bij ons wegnamen, wordt daar verdeeld, dus op weg, stap in die boot’. Slechts een scheepstocht verwijderd en je bent er. Gelukszoekers, zijn we dat niet allemaal?
We zijn inmiddels uitgevaren. We spoelden het vuil van het land van dek. Op Tenerifa Radio klonk meerdere keren het bericht dat er weer driftende bootjes waren gezien aan de zuidkant van El Hierro. De manke havenmeester vertelde dat er wekelijks zo’n achthonderd mensen aankwamen op El Hierro alleen al. We zagen ze niet, we zien het niet. Inmiddels zijn we uit de windschaduw van de eilanden, wachten op de tradewinden die ons naar de overkant moeten brengen. De nachten zijn helder, Afrikaans warm. Venus staat na zonsondergang aan de hemel.
Ik kijk uit over de lege oceaan tijdens de vroege ochtendwachten. Waarom mogen wij wel van eiland naar eiland hoppen en zij niet? Waarom is er een wij en zij? Vliegende vissen landen aan dek, verdwaald door het enige licht hier: onze navigatieverlichting, in een verder lege oceaan. Boven Cuba woei gisteren nog een orkaan, zie ik op de weerkaarten die ik dagelijks binnenhaal. Mochten er nog meer orkanen op mijn pad komen, dan moet ik nog dieper zeilen, balancerend op de lijn van de Doldrums. Oceaannavigeren en turen over het water. Ik heb het de afgelopen vier jaar gemist, niet het aankomen maar het op pad zijn. Wie zee houdt, wint de reis.
Maar daar in de haven van El Hierro gold die laatste regel niet. Ze waren op pad om aan te komen. Ze haalden de oversteek, maar worden teruggeduwd zoals ons is beloofd door nu populaire regeringen. De havenmeester duwde ons ook af van zijn eiland, maar wenste ons een goede reis. Hij hoopte dat we volgend jaar terugkomen, zei hij, maar toen ik omkeek om te zwaaien zag ik zijn auto al de berghelling oprijden. En de achterlichten van zijn grote auto waren het laatste licht dat we van Europa zagen. Als een droom die voorbijreed.
