Vorige week publiceerden we hier deel IX van de correspondentie Gerrist-Brands, Brands-Gerrist. En vandaag deel X:

Dag Wim,

eergisteren fietste ik in het donker langs een café op weg naar huis, en zag en hoorde een man, naast een café, hartstochtelijk huilen.

Ik fietste door en voelde me meteen schuldig. Ik draaide me om, fietste terug, en toen was de man verdwenen.

Nu denk ik de hele tijd aan die man; waarom huilde hij, was hij alleen, en waarom was hij duidelijk naar buiten gelopen om te huilen? Waarom stopte ik niet meteen?  (Het was koud en hij stond in alleen een overhemd.) Ik weet niet waarom deze man me zo bezig houdt, ik weet wel dat ik een beeld van een gedicht zag.

Wat een leuke grootvader had je. Ik had er ook zo een, opgegroeid op de boerderij, maar de zakenwereld ingegaan. Hij ging -misschien vanwege zijn achtergrond- nog wel al zijn klanten op de boerderijen persoonlijk langs. Hij had een voorliefde voor Amerikaanse auto’s, en eens in de zoveel tijd haalde hij ons op, om in die grote slee met ons door het dorp te rijden. Hij draaide marsmuziek, vrolijke muziek waarop we uitgelaten meezongen op de achterbank.

Hij leerde me timmeren, in de tuin werken, zagen, en uren bracht ik met hem door in de garage om van alles te bouwen. Hij hield van de krantenstrips van Marten Toonder, en las het ons voor. Hoewel ik er niks van begreep was dat leuk, hij moest steeds stoppen omdat hij onbedaarlijk in de lach schoot. Hij was stronteigenwijs. En koppig. En wat ik vooral achteraf leuk vind is dat hij hele eigen voorliefdes had voor dingen die hij leuk vond, en dat met ons deelde.

Hij kon prachtig voorlezen, ook uit de bijbel, waar uit werd voorgelezen na het eten. Dat ik geen hekel kreeg aan de bijbel is aan hem te danken geweest, denk ik.

Toen ik jouw mail las, en ook eerdere berichten, viel het me op dat je opa veel met je deed. Wandelen, hij gaf je een boekje voor de dieren die je zag.

Je schrijft bijna warmer over hem dan over je ouders.

Waarom was je zo gek op hem?

hartelijke groet,

Annemieke

—————————————–

Dag Annemieke,

ik denk dat ik zo dol was op mijn grootvader omdat hij me niet opvoedde en tegelijkertijd op een terloopse manier weer wel. Verder had hij een anarchistische natuur zonder dat hij zichzelf ooit een anarchist zou hebben genoemd.

Toen de koningin in een naburig dorp op bezoek zou komen zei hij: ‘En als ze me dan toeknikt draai ik me om’. Hij zei dat op een volstrekt natuurlijke, niet aanstelligere manier. Je had hem moeten zien. De enige die ik ooit op dezelfde onnadrukkelijke maar besliste wijze een soortgelijke boodschap heb horen verkondigen is de tekenaar Willem die me vertelde dat op een receptie Beatrix op hem afbeende. En wat heb je toen gedaan, vroeg ik. Me uit de voeten gemaakt, zei hij.

Mijn grootvader kon prachtig vertellen. Niet op een gladde manier, zo taalvaardig was hij niet. Nee, hij kon een verhaal vertellen zoals hij een bericht uit een advertentie-krantje voorlas: traag, een beetje verbaasd, alsof hij niet wist of het helemaal waar was.​

Ik herinner me zijn verhalen ook. Over een oude buurvrouw die stierf. Ze was lang ziek geweest. Maar dat vertelde hij niet. Hij vertelde dat er een mooie kist voor haar was besteld en dat hij een van de dragers was geweest. Hij herinnerde zich het moment dat ze de kist optilden en hoe verbaasd hij was geweest: als een veertje zo licht.

In de nabijheid van mijn grootvader, die in hart en nieren boer was, was de dood niet angstaanjagend. Vogelkenner Rob Bijlsma heeft ooit nauwkeurig bijgehouden wat er met een dood jong dier gebeurde dat was gestorven in de nabijheid van zijn boswoning. Vanzelfsprekend noteerde hij wat de gevolgen van de dood waren, alsof hij het leven gadesloeg. Mijn grootvader kon dat ook.

Een keer per jaar ging hij met een kleinkind, mijn broer of ik, naar de begraafplaats. Een potje verf en een kwastje bij zich. Hij schilderde dan de namen van de voorzaten bij en vertelde verhalen waarbij ik me toen ik ouder werd afvroeg of hij niet veel verzon. Nog weer ouder realiseerde ik me dat dat helemaal niet uitmaakt.

Heb jij die prachtige serie van Wim Kayzer weleens gezien waarin Marquez voorkomt? Marquez vertelt daarin volgens mij dat in zijn dorpje op een dag een ezel huiswaarts keerde met de onthoofde bezitter op zijn rug. Mijn grootvader had het kunnen vertellen. Marquez heeft ook weleens gezegd dat ik meen zijn grootmoeder hem kranteberichten voorlas alsof het sprookjes waren.

Of omgekeerd.

Waaraan werk jij op dit moment?

vrgr

Wim

————————-

Annemieke Gerrist (1980) is dichter en beeldend kunstenaar. Wim Brands (1959) is dichter en radio- en televisiemaker bij de VPRO. De jongste Tirade-publicatie van Gerrist vind je in Tirade 454, die van Brands in Tirade 455.

In voorbereiding: Gerrist-Brands, Brands-Gerrist, deel XI.

Auteursportretten: Twitterprofielfoto’s.