Vingerwijzen. Meer vragen dan antwoorden. Verdriet en woede. Op 20 november 2023 kwamen vijftien illegale gouddelvers van Kamp 21 Pasi in het Matawai-gebied in Brokopondo, Suriname om het leven, toen de mijnschacht waarin ze goud zochten instortte. Dit gebeurde op een concessie die toebehoort aan Zijin/Rosebel Gold Mines, een grote goud multinational. Zo’n incident deed zich al eens voor in 2010, dezelfde periode van het jaar, hetzelfde gebied. Het nieuws verspreidde zich als een lopend vuurtje in enkele minuten. Een deel van de samenleving vond dit gebeuren erg. Een ander deel oordeelde snel dat de gouddelvers dit zelf hebben gezocht omdat zij, los van illegaal, ook weinig veiligheidsmaatregelen hadden getroffen om een ramp te voorkomen. Feit is dat Suriname jonge zonen heeft verloren in de bloei van hun leven. Een ontwikkeling die voorkomen had kunnen worden als er betere kansen door opeenvolgende regeringen waren gecreëerd voor de binnenlandbewoners om duurzaam geld te verdienen.
Er wordt al verschillende jaren gesproken over ordening van de goudsector in Suriname. Maar voor wie eigenlijk? Hoe moeten de binnenlandbewoners duurzaam geld verdienen als er nauwelijks mogelijkheden zijn en ze dan ook geen goud mogen zoeken?
Dit jaar heeft Suriname veel drama’s te verwerken gehad. Op 17 februari hadden we de rellen in de binnenstad, op 2 mei vonden twee Inheemsen de dood tijdens rellen in Pikin Saron tegen de gronduitgifte die daar had plaatsgevonden en nu is deze ontwikkeling in het binnenland erbij gekomen. Deze zaken worden opgeteld bij de economie die het land doormaakt waardoor er steeds stakingen plaatsvinden die het onderwijs en de dienstverlening stagneren.
Het is geen geheim dat er minder in het binnenland wordt geïnvesteerd om dat te ontwikkelen door de regering, vergeleken met de hoofdstad van Suriname, Paramaribo. Het onderwijs in het binnenland is er slecht aan toe. Je kunt niet tot de middelbare school gaan en moet naar de stad voor vervolgonderwijs. De gezondheidszorg is ook niet optimaal. De samenlevingen daar hebben niet veel opties wat geld verdienen betreft. Een beetje landbouw, houtkap, vermarkten van bosbijproducten, boot transport en toerisme. De illegale goudwinning lijkt soms het enige waar zij toch aardig wat verdienen.
Andere productiesectoren krijgen weinig aandacht vergeleken met de mijnbouw. Dit terwijl investeren in menselijk kapitaal en het verwerken van bosbijproducten het land veel kan opleveren. Ook het toerisme, als natuurlijk de transportkosten (boot en vliegtuig) tot redelijke proporties kunnen worden gebracht.
Het is voor de verschillende non-gouvernementele organisaties nog steeds onduidelijk welke richting de Surinaamse regering op wil met het bos van het land. Streven naar natuurbehoud door beter bosbeheer of juist de mijnbouw en grootschalige landbouw in het binnenland stimuleren. De Inheemsen en Tribale volkeren wachten nog steeds op de formele toekenning van hun grondenrechten. Echter wordt juist aan de andere kant grondconversie goedgekeurd waarbij personen die grond in grondhuur hebben heel goedkoop dat kunnen omzetten in eigendom. En dan maakt het niet uit hoeveel percelen je hebt.
Uiteindelijk komt het erop neer dat door goed bestuur het land in zijn totaliteit kan worden ontwikkeld en niet slechts enkele delen. Daarvoor moet een goed en integraal plan worden ontwikkeld waarbij bosbehoud ook wordt meegenomen. Aan de vooravond van vijftig jaar onafhankelijkheid over twee jaar is het belangrijk dat een goede richting wordt bepaald welke het land moet opgaan. Dit is niet alleen belangrijk voor de burgers van nu, maar ook voor de komende generaties. Daarbij kan er strategisch worden samengewerkt met het buitenland.
