Volgens de Andalusische denker Avempace (1085-1138) is vrijheid een voorwaarde voor geluk. De Britse denker Timothy Garton Ash haalt in zijn alomvattende werk Free Speech. Ten Principles for a Connected World Nina Simone aan, zij zingt:
I wish I knew how
It would feel to be free
I wish I could break
All the chains holding me
I wish I could say
All the things that I should say
Say ’em loud say ’em clear
For the whole round world to hear
Rusland kent een lange traditie van tirannen en dictators. De laatste in die reeks is Poetin, die is gestopt te doen alsof hij nog enig fatsoen heeft, en een absoluut heerser is geworden die alle oppositie uitsluit. De angst die Poetin voelt voor oppositieleider Aleksej Navalny is bijna voelbaar. Een staat functioneert niet als er geen controle op de macht is. Als de macht alle tegenstand monddood maakt is dat slecht voor het hele land, voor alle inwoners. Je kunt het over veel staatsrechtelijke zaken oneens zijn, maar dit is een wet: fatsoenlijk bestuur faciliteert oppositie.
De afgelopen weken is er op de uitgeverij hard gewerkt aan het boek De boom van de hoop. Navalny in de traditie van onrecht in Rusland. Het boek doet drie verschillende dingen. Het laat deskundigen aan het woord over wat er aan de hand is met Navalny en, bij uitbreiding, in Rusland: Hubert Smeets, Egbert Myer, Hella Rottenberg, Sergei Guriev, Mikhail Kazakchov en Michel Krielaars spreken zich er ferm in uit. Daarnaast scharen schrijvers als Arnon Grunberg, Maxim Osipov, Sana Valiulina en Lev Rubinstein zich onder hen die het vrije woord krachtig ondersteunen.
Uitgeverij Van Oorschot heeft een traditie waar het ondersteuning van het vrije woord aangaat. De Russische Bibliotheek is ontstaan uit de gevoelde noodzaak de grote negentiende-eeuwse schrijvers onder de beperkende redactie van de communisten uit te halen. Later voegden wij daar nog grootheden als Daniil Charms, Isaak Babel, Andrej Platonov en Boris Pasternak aan toe. Schrijvers die leden onder de dictatuur. Karel van het Reve zette zich in zijn tijd al in voor Russische dissidenten als Andrei Amalrik en Anatoli Martsjenko. In deze bundel wordt ook deze historische band gelegd, met teksten van Van het Reve, Martsjenko, Daniil Charms, Osip Mandelstam, Alexander Solzjenitsyn en Varlam Sjalamov. De onderdrukking van Navalny staat in een traditie die bestreden werd en wordt.
En tenslotte bevat de bundel teksten van Navalny zelf, die de moed heeft te spreken waar het echt levensgevaarlijk is dat te doen.
Dit boek was er niet geweest als vertaler Yolanda Bloemen het idee niet had gelanceerd en ze er zich er niet zo compleet voor had ingezet. De opbrengst van het boek gaat naar een Russische organisatie die zich inzet voor politieke gevangenen. De titel is ontleend aan een verhaal van Sjalamov, ook in deze bundel te lezen, dat de Russische dwergden tot symbool van de hoop maakt. Het boompje lijkt dood in de lange strenge Russische winters, maar verheft zich op miraculeuze wijze, en leeft…
Verspreid de hoop! Schaf dit boek aan bij uw boekhandel en noem de naam Navalny, tegen elke poging die te verzwijgen in. Navalny moet vrij!
