Maxim du Camp en Gustave Flaubert vermaken zich heel goed als ze in 1849 met een boot de Nijl afreizen naar het binnenland. Gustav is 28, ze lopen graag blootsvoets maar dat lukt wegens de intense hitte niet altijd. De brieven die hij naar huis schrijft zijn prachtig, winden er geen doekjes om: de twee zijn ook sekstoerist. Dit bijvoorbeeld over de courtisane Kuchuk-Hanem: ‘Het is een keizerlijk wijf, forse tieten, goed in het vlees, met gekloofde neusgaten, enorme ogen en schitterende knieën en bij het dansen kreeg zij dekselse plooien in het buikvlees.’ ‘Ik heb haar als een razende afgezogen; haar lichaam baadde in het zweet, ze was moe van het dansen en had het koud. Ik heb mijn bontjas over haar heen gelegd en ze is in slaap gevallen, haar vingers verstrengeld met de mijne.’
Vanuit het perspectief van hedendaags postkolonialisme bezien maken de mannen toch een betere indruk dan heel wat tijdgenoten. Ik lees meer liefde en bewondering dan het stijve soort superioriteit dat je ook wel tegenkomt. Flaubert neemt naast een stel fascinerende herinneringen ook mooie spullen mee naar huis overigens…
Op 14 oktober schreef Marcia Luyten in nrc-Handelsblad een column over de maskers die ze van een Congolees kocht in Kigali, kunst van de Songye, de Luba en de Lega. Met dollars betaald, maar je moet je afvragen of het correct gegaan is. Ze liggen, schrijft Luyten, in de kelder in kisten, maar is het haar ‘roofkunst.’ Later komt ze er achter dat het vermoedelijk nep is en dat ze daarmee zicht heeft op een zeer internationale gewoonte in de kunst: replica en bedotterij.
Ik heb eens toen ik 20 was een maand door Kenia gelopen met een Masai pijl en boog in een koelederen foedraal, waarvan me door een Kwavi man verteld werd dat mijn onnozelheid me gered had, omdat een wat volgroeidere kerel die zijn dorp binnenliep met zo’n boog geen drie meter had afgelegd. Wat kunnen we ons toch stompzinnig gedragen.
Maar wat een schrijver die Flaubert! Hoe zou een Egytische Ghawazi deze episode vertalen? Heel anders dan Edu Borger? Een prangende vraag voor mij nu, omdat ik een ijzersterke roman van een Afro-Amerikaan over een rassenkwestie wil laten vertalen. Maar waarom zou je daar een witte vertaler voor nemen? En krijg je met een vertalervankleur een andere vertaling? En waar vind ik ze?
