Godsdienstig ben ik niet, maar als het op muziek aankomt kan enige vatbaarheid voor religie mij niet worden ontzegd. Vooral bij concerten en optredens is die zijde van muzikale beleving voelbaar, meer nog dan wanneer je luistert in je eentje.
Sommige artiesten roepen sowieso bij fans een soort religieuze ervaring op. Zo iemand als Prince, met zijn semi-exclusieve nachtconcerten waarvoor men grof geld neerlegt, kent een schare fans die ongetwijfeld echte vereerders zijn. Lady Gaga had haar ‘Monsters’, Justin Bieber de ‘Beliebers’.
Rond Michael Jackson hing bij leven al een zweem van een cultus. De ‘king of pop’ kwam immers ook over als een ‘koning der koningen’. Na zijn dood is zijn status als messias nog verder gegroeid, zo stelt dit verrassende onderzoek. Er is een vorm van verering ontstaan genaamd ‘Michaeling’, inclusief bedevaartsoorden en het verkondigen van de boodschap: ‘Heal the World, through love.’ De invulling van de Michael-geloofsovertuiging is voor het overige nogal christelijk.
Radiohead is een van de band die mij het dichts bij religieuze verering bracht. Toch maakte daadwerkelijk godsdienstige muziek het meeste gevoel bij mij los – zeker toen ik vorige week in de Westerkerk ging – al was het geen godsdienstig gevoel in de strikte zin van het woord.
Countertenor Andreas Scholl en Vavox brachten daar een stampend elektronisch Stabat mater in het kader van het Amsterdam Dance Event. Gedanst werd er evenwel niet. Hoe vuig de synthesizers van Vavox ook waren en hoe opzwepend het engelengezang van Scholl, in een kerk dient men te zitten als bij een passie van Bach. Voeg daarbij een indrukwekkende videoprojectie en lichtshow, en zie daar de combinatie om emoties op te roepen.
Te horen was de tekst van het middeleeuwse liturgische gedicht Stabat mater op muziek: Maria, de moeder van het kind gods, treurt aan de voet van het kruis waar haar zoon aan hangt. Scholl zong een nieuwe maar traditionele compositie op de tekst. Te horen was ook een bak herrie van reeds genoemd trio, die de kerk bijna uit elkaar deed barsten. Te zien was vooral de video, met een moderne Jezus aan het kruis. Bloeddruppels als regen, vreetfestijnen met gutsende wijn en uitzinnige figuren.
De vraag is alleen welke emoties dit precies opriep. Voor mij was deze in-your-faceshow op het randje van religieuze beleving, lijden en kitsch; mijn gezelschap voelde er niets bij behalve mooie zang met redelijke arrangementen. Aan het eind van het twee uur durende stuk was ongeveer een derde van de toeschouwers al tussentijds vertrokken. Het overgebleven stond letterlijk op de stoelen voor een minutenlang applaus.
Marko van der Wal (1989) is opgeleid als classicus, redacteur van Tirade en werkt bij Uitgeverij Van Oorschot. Sinds twee jaar blogt hij wekelijks voor tirade.nu. Hij ziet er overigens anders uit dan hij eruitziet.
