Steinbecken, deel 1

Een mooi beeld, dat van Gilles, die in het blog hieronder Hemingwayt. Een ruime zes decennia voordat Gilles naar Ibiza afreisde, stapte John Steinbeck in een speciaal gefabriceerd rijhuis – een pick-up met een afgetimmerde woning erop om door zijn land te rijden. Het boek dat hij erover schreef, Travels with Charley, verscheen in 1962, een paar maanden voordat Steinbeck de Nobelprijs kreeg.

Die mooie tijd toen Nobelprijzen nog uitgereikt werden…

Steinbeck is een veel minder romantisch schrijver dan Hemingway is, zijn tocht door Amerika is zelfs een beetje truttig aangezet, maar weloverwogen denk ik. Steinbeck zegt behoefte te voelen weer op pad te zijn, zijn land te leren kennen en rijdt van New York naar boven om vervolgens in een maand of drie tegen de klok in aan de landsgrenzen van de VS een rondje te rijden. Hij neemt de hond van zijn vrouw mee: Charley. Deze hond is – naast ongetwijfeld een plezierige reisgenoot (iets heel anders dan de ‘Onwillige reisgenoot’ die Hemingway in de geweldige boeken van Martha Gellhorn altijd is, de reisverslagen van Gellhorn zijn noodzakelijke pendantboeken om de ware Hemingway te leren kennen*) – een heel slimme vertellerstruc. Hij kan in het boek tegen Charley praten en projecteert gevoelens en gedachten op de hond die hij zo aan de lezer niet verder hoeft uit te leggen. De hond wordt de lezer zeer sympathiek. Bijna zo sympathiek als John Muir’s Stickeen.

Dtravels-with-charley-travelsmapwbeze zomer reis ik een stukje met Steinbeck mee. We gaan van Seattle in Washington door Oregon naar San Francisco in California rijden. Een stuk links boven op het kaartje dus.  Voor Steinbeck is dit een bijzondere episode, daar immers waar zijn jeugd ligt. Opvallend aan dit boek van Steinbeck vind ik zijn capaciteit de lezer niet lastig te vallen met weetjes en geschiedenis. Het enige echt aan de tijd gebonden aspect lees je als Steinbeck langs New Orleans rijdt en midden in de zogenaamde Desegration Protests valt, een pijnlijke fase in de poging Amerika’s rassenproblemen op te lossen. Wekenlang gaan zwarte kinderen naar witte scholen onder het woedend gesis van racistisch volwassenen. Hier maakt Steinbeck ook goed het verschil tussen de Noordelijke Amerikaan en de Zuidelijke duidelijk. Hij voert zichzelf niet zonder bewustzijn van zijn speciale noordelijke gedachten op als deel van het probleem.

Voor wie in de verder redelijk feitenvrije Amerikareis tekortgedaan voelt maakte Nederlands historicus Geert Mak een prachtig pendantboek Reizen zonder John. Drie keer zo dik, actueler, dist Mak’s boek veel van de geschiedenissen op die John impliciet liet of uit de weg ging. Er is een hele nareiscultus ontstaan waar het dit boek aangaat. Mak is er wel de fraaiste exponent van.

Deze dan nog even speciaal voor Gilles:

‘I have always lived violently, drunk hugely, eaten too much or not at all, slept around the clock or missed two nights of sleeping, worked too hard and too long in glory, or slobbed for a time in utter laziness. I’ve lifted, pulled, chopped, climbed, made love with joy and taken my hangovers as a consequence, not as a punishment.’
― John Steinbeck, Travels with Charley: In Search of America
*maar de boeken van Gellhorn vormen vooral de beste oorlogsjournalistiek die ik ken.

—-

IMG_6285Menno Hartman (1971) is uitgever bij Van Oorschot en was redacteur bij Tirade, droomt altijd over reizen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Foto van Menno Hartman
Menno Hartman

Menno Hartman (1971) is uitgever bij Van Oorschot.