Het 450ste nummer van Tirade is in aantocht. Om deze bescheiden mijlpaal kracht bij te zetten nodigde de redactie 45 schrijvers uit om ieder een tirade van 450 woorden tegen iets of iemand af te steken. Omdat ik zelf bijna elke dag loop te tiraderen, volgt op deze plek een wekelijkse tirade.
Welke idioot heeft ons ooit opgescheept met de term guilty pleasure? Die term doet al een paar jaar opgeld, in de overvolle categorie van containerbegrippen, terwijl hij kant nog wal raakt. Een guilty pleasure zou namelijk iets zijn waar je plezier aan beleeft en je tegelijkertijd schuldig over voelt. De ‘schuld’ bestaat vaak uit niet meer dan de angst dat een ander jouw lowbrow, campy en platvloerse smaak ontdekt – smaak in wat dan ook: muziek, films, boeken, eten, spelletjes.
We praten er graag over, merk ik. Het lijkt net alsof vragen naar iemands guilty pleasure een standaardzin is geworden voor als het gesprek even doodslaat. In DWDD was er laatst een item over het 25-jarig bestaan van Sky Radio, en aan tafel ging het dus over muziek die ‘strijdig met de collectieve smaak’ is, omdat die zender daarin zou voorzien. Sky Radio is zo’n beetje de best beluisterde zender van dit land, en volgens mij zelfs de vleesthermometer van de maaiveldse muzieksmaak. Ik hoop oprecht voor Matthijs dat ze er veel Roger Wittaker uitzenden, vindt hij prachtig.
Het zou me eerlijk gezegd worst wezen wat iemand mooi vindt of niet. Intrinsieke schoonheid bestaat niet, beauty is in the eye of the beholder, en wie zijn wij om over andermans oog te oordelen? Graag naar Austin Powers kijken, ik noem maar wat, is geen reden om iemand een schuldgevoel aan te praten. Sterker nog, het is een imaginair schuldgevoel, want ook voor de smaakpolitie geldt: guilt is in the eye of the beholder. Terwijl de een vindt dat je je moet schamen omdat je elke avond naar DWDD kijkt, roept een ander foei omdat je elke dag een chocoladereep naar binnen werkt.
En ben je niet schuldig in de ogen van anderen, dan vind je zélf wel dat je je schuldig maakt aan iets plezierigs. Dat is een schuld-pleziersensatie in optima forma: een schuldvermenging van-heb-ik-jou-daar, schuldenaar en schuldeiser in één persoon verenigd. Absurd.
Ik zal niettemin een duit in het schuldenzakje doen. De mensen fronsen hun wenkbrauwen wanneer ik zeg dat ik inderdaad graag roddel- en lifestylebladen lees, net als het verzameld werk van Kluun, Vuijsje en Mary Renault. Hoongelach, omdat ik luister naar Status Quo, Vangelis en Yann Tiersen. Of omdat ik houd van dat ene nummer van Hanson en marathonsessies Bloedverwanten of Downton Abbey (jawel). Ik haast me te zeggen dat ik daar trots op ben en dat ik schuld een zwaar woord vind; het is een gevoel dat ik me niet zomaar laat aanpraten. Bovendien, waar bemoei je je mee?
Laten we dat betuttelende guilty pleasure toch collectief afschaffen. Er bestaat simpelweg niet zoiets waanzinnigs als (objectieve) schuld vanwege smaak, en smaak is natuurlijk ook een volslagen subjectief begrip. Al dat geouwehoer over guilty pleasures maakt suffe burgertrutten van ons. Daar kunnen we straks met onze collectieve goede smaak, lekker veilig weggestopt in onze oneindige onschuld, de smaakfascisten voor bedanken…
* Luisteren: Guilt van Marianne Faithfull.
