Een van de eerste gedichten die ik uit mijn puberhanden wrong, was eigenlijk een liedtekst die ik haastig had omgekat naar een gedicht omdat het meisje op wie ik verliefd was terloops had laten vallen dat ze meer van poëzie hield, dan van liedjes.

Nog voordat ik het gedicht aan haar durfde te laten lezen was ze er vandoor gegaan met een jongen die een racefiets had, op hockey zat en geen gedichten gedichten schreef, maar daadwerkelijk op meisjes af durfde te stappen.

Poëzie levert zelden meisjes op, daar kwam ik achter, maar toen was het kwaad al geschied. Ik werd verliefd op de poëzie, bleef schrijven, al had ik toen nog geen idee dat ik daar later mijn werk van zou maken. Advocaat zou ik worden, daarna kunsthistoricus en nog later dacht ik dat ik een toekomst in de kleinkunst had. De poëzie was geen laatste reddingsboei, dat is de poëzie nooit denk ik, maar het was simpelweg geen moment in me opgekomen dat je daar óók geld mee kon verdienen.

Het bleek te kunnen – niet veel, weinig zelfs, maar net genoeg om van te leven. Van het schrijven van gedichten kan bijna niemand leven, dus moest ik gaan optreden en voor gaan lezen adviseerde een dichter die het kon weten me toen ik hem om wat advies vroeg.

Een van mijn eerste voordrachten was in Zeeland, in een boekwinkel in Aardenburg. Ik had er ruim vier uur over gedaan om met de trein, vervolgens de boot en daarna op de passagiersstoel van de auto van een van de organisatoren in dat kleine stadje te geraken. Mijn handen trilden zo erg dat de papieren die ik vasthad wapperden als een weerloze vlag in de wind.

Maar alles wat je vaker doet, met regelmaat herhaalt, gaat steeds iets beter. Ik leerde in de afgelopen jaren dat je nooit over de tijd moet gaan die de organisatie je gegeven heeft (er hebben wanhopige mannen naar me gebaard en gezwaaid dat ik er echt een einde aan moest breien, er was een vrouw van de organisatie die het podium opkwam om me er zacht, maar resoluut vanaf te trekken en één keer ging de microfoon ineens uit, en daarna het licht), weet nu dat je nóóit je gedichten moet inleiden met een grondige analyse over waar dat gedicht nou eigenlijk over gaat, en zal nooit vergeten dat ik ooit mijn setje poëzie heb ingeleid met de dodelijke woorden: ‘Ik ben er niet zo tevreden over, maar daar gaan we.’

Ik leerde moeizaam maar gestaag, reisde het halve land af om mijn poëzie over weerloze bejaarden uit te storten, hippe twintigers en uitgebluste zakenlui. Als ik nu terugdenk aan de plekken waar ik al voor heb mogen lezen, zijn er altijd optredens die me nog steeds zeer helder voor de geest staan.

Er was die keer op een enorm leeg grasveld, waar vlak voordat ik de organisatie wilde voorstellen om de hele boel maar gewoon af te blazen één man met een hondje kwam staan (waardoor ik toch moest voorlezen).

Er was de avond waarop ik in Amsterdam tussen Gil en Jan in mocht zitten bij de Vertellers van Helmers en niet eens eigen werk voorlas, maar wel zeker wist dat ik nooit meer iets anders wilde doen.

Er was dat tot de nok gevulde theater waar ik me zo klein voelde, maar ook zo gelukkig en waar iedereen in de zaal zo muisstil was, dat ik halverwege twijfelde of er wel mensen zaten.

Er was een Schrijversboot in Amsterdam, waar ik een grapje maakte over analfabetisme en Amersfoorters en een van de aanwezigen uit mijn stad kwam en voor de gemeente bleek te werken en dacht dat ik alle inwoners dus analfabeten had genoemd. Over dat laatste: over twee weken zwaai ik af als stadsdichter en heb ik dus heelhuids het einde van mijn termijn gehaald, al vreesde ik toen voor afzetting, natuurlijk.

Toch droeg ik laatst voor op de plek die met het meest dierbaar is en waar ik mezelf nooit had zien voorlezen: in Van Zanten, mijn stamcafé waar ik al eerder over heb geschreven. Dat je nooit moet poepen waar je eet, volgens mij, en als ik in de kroeg zit ben ik negen van de tien keer niet meer in staat om fatsoenlijk een gedicht voor te lezen, maar deze keer was ik er speciaal voor gekomen omdat het me was gevraagd. Ik had ja gezegd, zonder na te denken – ik had me zelden zo vereerd gevoeld.

Op die oudejaarsdag vond ik mezelf terug achter een draaitafel, op een verhoging, met een massa mensen voor me. Alle tafels waren aan de kant geschoven, er stonden mensen zielsgelukkig op de banken en iedere vierkante meter werd benut door een lijf en een glas. Er werd gedanst, gezongen, gezopen.

En daar, in die onwaarschijnlijke setting voor poëzie, ging de muziek uit (er werd Boney M gedraaid, volgens mij) en droeg ik een gedicht voor – een ode aan mijn stamkroeg. Ik zag vanuit mijn ooghoek hoe meisjes met hun mobieltjes stonden te filmen, vaste gasten die aandachtig stonden te luisteren en de barvrouwen en barmannen (die ik zo enorm liefheb) tevreden toekeken en doortapten. De hele kroeg was van feestgedruis naar stilte gegaan. Het had zelfs Hilde, een van de lieve eigenaren en degene die me gevraagd had, verbaasd. Na het gedicht spoorde ik iedereen aan om dronken te worden, en dat gebeurde, al was dat ook gebeurd als ik het niet had gezegd.

Er werd geklapt, gejoeld, geroepen. Ik stapte de verhoging weer af, landde achter de bar, kreeg een biertje in mijn handen gedrukt, voelde schouderklopjes van warme, vriendelijke handen en keek om me heen. Een zee van mensen met het geluk in hun gezicht, alsof de kroeg even werd opgetild van deze aarde en er niets anders bestond dan dat moment.

Veel had ik verwacht van het dichterschap, dacht ik, veel, maar dat niet. Zo mooi had geen mens het ooit kunnen bedenken.

Zelfs een dichter niet.

Beeld: Goos Hengeveld