Van een beetje radicale mannelijke dichter wordt beweerd dat hij een ‘paradigm shifter’ is. Bij vrouwen krijgen zulke epitheta minder kans. Toch wist de barones Elsa von Freytag-Loringhoven in het interbellum een eigen stempel te drukken op de Dadabeweging. Haar teksten ademden een seksuele vrijgevochtenheid die niet alleen de bourgeoisie maar ook collega-kunstenaars een toontje lager deden zingen – indien ze er notie van namen. Haar kritiek op een moralistische consumentencultuur uitte Von Freytag tevens in performances en, als model, op foto’s: ‘rather than representing Dada concepts the baroness lived them’.
Ik weet niet goed of het vanuit een westers of vanuit een postideologisch standpunt is dat zo’n onderneming bij velen inmiddels verwend schijnt aan te doen. Er gloren vergelijkingen, waaruit onduidelijk blijft of er geen appels en peren naast elkaar liggen. Maar reeds op basis van haar voornaam mag de poëzie van Epiphanie Mukasano in ogenschouw worden genomen. Of kunnen haar hartskreten die genrebenaming niet verdienen?
This wicked win will try in vain
To blow you out
Spreading
HIV and swine flue
Distorting economies
Turning brother on brother
Heating the skin of our mother earth
Mukasano is van oorsprong lerares, uit Rwanda. Ze ontkwam aan de – paradigmatisch wel erg revolutionaire – genocide en woont nu in Cape Town, Zuid-Afrika. Ook haar teksten weerspiegelen niet zozeer werkelijkheid, ze zijn het. Het concept lezer (en man?) lijkt er een readymade bij, wat een oordeel ridiculiseert. Toch is waargebeurd geen excuus, vinden we vanuit onze luxepositie. Von Freytag heeft overigens evengoed een bewogen leven geleid, waaraan een drama ten grondslag lag.
