In juni mocht ik Helmert Woudenberg interviewen voor de Lowlands Programmakrant. We hadden een goed gesprek.
Ik ken Helmert – en vandaar dat ik hem bij zijn voornaam noem – uit de tijd dat hij met zijn amateurtheatergroep ieder jaar in het theater kwam spelen waar ik werkte. Dat is zo’n tien jaar geleden. In 2003, toen mijn tweede roman verscheen en ik nog erg schuchter was als het om voorlezen ging, vroeg ik Helmert of hij tijdens de boekpresentatie een stuk uit mijn roman wilde voorlezen, wat hij wilde en deed, en erg mooi deed.
Deze zondag speelt hij op het Lowlands festival zijn voorstelling Waterman, over Hatty Waterman wiens complete familie in de Tweede Wereldoorlog weggevoerd werd naar Auschwitz en zelf achterbleef in Amsterdam, omdat hij niet op de lijst stond. Zo gruwelijk simpel kon dat zijn.
Hatty Waterman leeft nog. Toen Helmert de voorstelling wilde gaan maken zocht hij Waterman op en sprak met hem. Het toeval wilde dat Waterman de overgrootvader van Helmert gekend heeft, die in de oorlogsjaren boer was in de Amsterdamse jodenbuurt en melk verkocht aan de joden. Zijn koeien stonden in de stad op stal en met een schip bracht hij ze naar de Watergraafsmeer om te grazen.
Waterman is een solovoorstelling. Meer dan een stoel, zijn stem en een glas water heeft Helmert Woudenberg niet nodig. Ik heb het programma van Lowlands nog niet zo gedetailleerd bekeken om te weten wat er op zondagmiddag, als Helmert zijn voorstelling speelt in de Juliet, in de omliggende tenten op het programma staat. Ik heb altijd angst dat een mooie, tere en aangrijpende voorstelling weggeblazen wordt door een metalband, een stamp-dj of ander geweld.
Deze voorstelling kan geen geweld gebruiken. Alleen een verteller en een stoel en een glas water. De lading schuilt in het verhaal, in de woorden, en die lading is overrompelend.
Jan van Mersbergen
