Oud-rechter en hoogleraar strafrecht Tom Schalken was lid van het Amsterdamse gerechtshof dat de vervolging van PVV-leider Geert Wilders heeft bevolen wegens aanzetten tot haat, discriminatie en groepsbelediging. Op 2 juli 2011 gaf Schalken een inmiddels berucht geworden interview aan NRC Handelsblad, waarin hij zich verbolgen toonde over de behandeling die hem tijdens het proces van zijn collega’s bij de rechterlijke macht ten deel viel. Daags daarna verscheen Het eetcomplot – De rechter als verdachte in het Wildersproces, waarin Schalken zijn indrukken van het strafproces beschrijft. Tijdens een etentje voorafgaand aan het proces zou hij volgens Wilders’ advocaat Bram Moszkowicz een van de getuigen, islamdeskundige Hans Jansen, ‘beïnvloed’ hebben. Centraal in Schalkens verhaal staat de door emoties gevoede beeldvorming in de media en de invloed daarvan op het verloop van het proces. Zijn conclusies bleken voor zijn eigen beroepsgroep niet mild.
Nauwelijks een maand later bleek het gekrakeel nog niet verstomd: Schalkens boek begon zelfs aan actualiteit te winnen. Eerst schoot Leendert Verheij, president van het Amsterdams gerechtshof, zijn oud collega publiekelijk af met het verwijt dat hij uit de school klapte. Vervolgens kapittelde NRC Handelsblad Schalken in een hoofdredactioneel artikel zonder Het eetcomplot zelfs maar te willen afwachten. Diezelfde krant meldde op zijn voorpagina van 28 juli dat Mr. Peter Kop naar diens zeggen niet als raadsheer-plaatsvervanger bij het Amsterdamse gerechtshof wordt benoemd omdat hij president Leendert Verheij niet wilde toezeggen dat hij, na zijn uitgesproken steun aan Schalken op de webstek van de onvolprezen Athenaeum Boekhandel ( http://www.athenaeum.nl/recensies/tom-schalken-het-eetcomplot), nooit meer publiekelijk kritiek zal uiten op andere rechters.
De uitgeverij verspreidde Schalkens boek bijzonder ruim onder alle media-redacties. Tot dusver publiceerde alleen de Volkskrant een (bijzonder negatieve) bespreking, van de hand van Remco Meijer. Daartegen kwam op 17 juli in het geweer senior raadsheer van het Amsterdamse hof Reiner de Winter. De Volkskrant weigerde zijn reactie te publiceren met de standaardbrief dat men nu eenmaal weinig kolomruimte heeft voor debat. Daarop publiceerde De Winter zijn reactie op http://njblog.nl/2011/07/25/recht-beeldvorming-en-media/. Wij van de uitgeverij vinden een van zijn slotopmerkingen van belang:
‘Het is alsof de krant erop uit was de onherroepelijkheid van beeldvorming in de media nog eens duidelijk te illustreren. Eenmaal neergezet valt het beeld niet meer omver te kegelen, ook als het aantoonbaar uit geblaas bestaat. En zelfs als het later hersteld wordt, zoals de oude Baruch (hoofdredacteur van De Waarheid) al wist: “Heel goed”, zei hij wanneer een bericht niet helemaal klopte, “morgen rectificeren we wel, maar dan heeft het zijn werk al gedaan”.’
Want dit lijkt precies met Schalkens boekje aan de hand: de verzamelde media lijken het dood te zwijgen: ‘Barbertje moet hangen’.
O ja? Tijd wellicht voor onafhankelijke geesten om het dan maar eens zelf te lezen!
