Onlangs laaide de discussie over teruggave van cultureel erfgoed weer op. Onder andere in het artikel Aapmens Dubois is dood, maar zijn collectie is nog altijd levend (NRC, 28-10-22). Maar wie is Eugène Dubois eigenlijk die de ‘Dubois collectie’ bijeenbracht waar de Indonesische regering nu graag van wil dat die terugkeert naar Indonesië? Waaruit bestaat die collectie? Hoe omvangrijk en wetenschappelijk interessant is die?
In een handzaam en zeer instructief en leerrijk boek heeft Tijs Goldschmidt samen met studenten van de Universiteit Maastricht zich gericht op een aantal van deze vragen. Verder transcribeerden ze een dertigtal fascinerende brieven van en aan Dubois. Een zeer kleine oplage van Rechtop, over denken, graven en schrijven van Eugène Dubois is bijna uitverkocht maar er zijn nog enkele exemplaren hier te koop.
Tijs Goldschmidt bekleedde de Eugène Dubois wisselleerstoel (2021) aan de Universiteit Maastricht en sprak in die hoedanigheid met studenten over leven en werk van Eugène Dubois, de allereerste paleo-antropoloog die fossiele resten vond van een mensensoort die al op Java rondliep lang voordat – omstreeks 250.000 jaar geleden – Homo sapiens ontstond. Tegenwoordig wordt gedacht dat het om Homo erectus ging. Dubois deed volgens sommige vooraanstaande onderzoekers briljant en Nobelprijswaardig werk. Goldschmidt schreef een essay over Dubois, over de verdiensten van deze gravende arts-/anatoom voor de paleo-antropologie, en over het belang van Indonesiërs als Raden Saleh, een Javaans edelman, voor het uiteindelijke succes van Dubois.
Dankzij het Dubois-archief kregen Goldschmidt en zijn studenten de beschikking over een aantal ongepubliceerde brieven van Dubois. Een selectie ervan is in dit boek opgenomen. De studenten reageerden op deze brieven met werk over de vondsten van Dubois, het wetenschappelijke web waarin hij opereerde, en de spanning tussen geloof en wetenschap. Ze gaan in op de vaak desastreuze invloed van koloniale grootmachten op de lokale bevolking. Tropische ecologie, de invloed van exoten op lokale ecosystemen, de oorzaken van klimaatverandering, het leven van jagers en verzamelaars en de rol van spel waren onderwerp van discussie tijdens de gastcolleges.
Met teksten van Tijs Goldschmidt, Eugène Dubois, Vincent Bijman, Eva-Britt Rongen, David Dixon en Anna Moriarty Linthorst.
